Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UtrataprzezPolskęw1795rokupaństwowościprzerwałaproceskształ-
towanianowoczesnegopolskiegoaparatupaństwowego,wtymistrukturpoli-
cyjnych,którychrolanaprzestrzeniXIXwiekuulegałaznaczącemuzawężają-
cemusięprzewartościowaniu.Procestenpolegałgłównienawyłączaniuspod
działaniapolicji-utożsamianejpoczątkowozaparatemadministracjipublicznej
-obszarówmieszczącychsięwsferzetzw.administracjiświadczącej.Byłyone
przejmowaneprzezwyspecjalizowanestrukturypaństwa,azczasemprzez
wyodrębnioneresorty.Instytucjezwanepolicjąbądźwypełniającefunkcjepoli-
cyjneograniczanonatomiastdodziałańzwiązanychzzapewnieniembezpieczeń-
stwaiporządku.Pozategorodzajuujednoliceniempozostawałykwestieorga-
nizacyjne,wtymzwiązanezumiejscowieniemtegofragmentuaparatuwładzy
publicznejwstrukturzeorganówpaństwa.Mieściłysięwtymrozstrzygnięcia
dotyczącepowierzeniazadańpolicyjnychstrukturomcywilnymbądźwojsko-
wym,atakżepowiązaniaichzadministracjąrządowąlubsamorządem,corów-
nałosięnadaniuimcharakteruscentralizowanegobądźzdecentralizowanego.
Polskiedoświadczeniawbudowieaparatupolicyjnego,zracjiwspomi-
nanejwyżejutratypaństwowości,byłyskromne.Mieściłysięwnichrozwią-
zania-jakzaznaczonowrozdzialepoprzednim-przyjmowanewokresie
powstańnarodowychorazwokresieIwojnyświatowej,przyczymteostatnie,
jakobezpośredniopoprzedzająceprzedmiotowerozstrzygnięcia,miałyzde-
cydowaniewiększeznaczenie.Zadaniazwiązanezzapewnieniemelementar-
negoładuiporządku-opróczstrukturokupacyjnych-wypełniaływówczas
liczneformacjeporządkowe,tworzoneniemalodpoczątkuwojnywmiastach
przezmiejscowewładze.ZregułyprzyjmowałynazwęStrażyObywatelskich,
alebyłyteżidentyfikowanewinnysposób,jaknp.wŁodzi,gdzieutworzono
MilicjęObywatelską.Wliteraturzeprzyjmujesię,żepierwszetegorodzaju
organizacjepowstałyjużpodkonieclipca1914rokuwZagłębiuDąbrowskim.
Niewielepóźniej,bowsierpniutegoroku,utworzonojewwieluinnychmia-
stach,wtymwWarszawie,LwowieiwspomnianejŁodzi61.
61
L.Nagler,PolicjaPaństwowa,[w:]DziesięcioleciePolskiOdrodzonej:księga
29
