Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
CzęśćI.Stanbadań
podstawyprogramowejwrazzprzywilejamiszlacheckimi(pktVII.7)27.Warto
pamiętać,żemiałaonazupełnieinnycharakterniżwydanewcześniejakty.Nie-
zbytdługauchwała,noszącazwyczajowąnazwęnihilnovi28,byłajednymzwielu
postanowieńtrwającegoponaddwamiesiącesejmuradomskiego29.Stanowiła
częśćlegislacyjnegodorobku,wktórymbyłyteżważnezapisydotycząceinnych
kwestii-m.in.wymiarusprawiedliwościiadministracjikrólewskiej.Wmyśljej
zapisówsejmzająłcentralnemiejscewsystemieustrojowymKrólestwa-sta-
nowienieprawawymagałowspólnegozezwolenia(communiconsensu),azatem
iwspółdziałaniamonarchyzsenatoramiorazposłamiziemskimbędącymirepre-
zentacjąnarodupolitycznego.Konstytucjanihilnovistanowiłazatemswoiste
Ddomknięcie”trwającegoponadstulecieprocesuposzerzaniakręguosóbpar-
tycypującychwdecydowaniuolosachcałejwspólnoty(Rzeczypospolitej),włą-
czaniaposiadaczyprawpolitycznych(obywateli)doudziałuwewładzy.Trzeba
jednakpamiętać,żechoćtekstkonstytucjizrównywałprzedstawicielisejmików
zsenatorami,przypisującichgłosompodobnąrangę,ajednocześniepodkreśla-
jącwagęzgodyosiągniętejprzezwszystkichuczestnikówprocesulegislacyjnego,
towpraktycejeszczekilkadziesięciolecimusiałominąćzanimizbaposelska
zdobyławobecsenatupozycjępartnerską.
Funkcjonowaniesejmu
Dalszedziejesejmuwalnego,aszerzejsystemuparlamentarnego,byłybardzo
silniezwiązanezaktualnąsytuacjąpaństwa.Bieżącapolitykamiaławpływna
funkcjonowaniesejmujakoinstytucji,coszczególniemocnouwidoczniłosię
wXVIIstuleciu,wczasachostatnichWazówinasilającychsięwewnętrznych
walkpolitycznychmiędzyfakcjami,wtymrównieżfakcjądworską.Świadomość
złożonegocharakteruprocesówspołeczno-politycznych,którychczęściąbył
takżeparlament,pozwolinauczycielowiuniknąćpułapekzwiązanychzformu-
łowaniemuproszczonychsądów,nieułatwiajączarazemdydaktycznegozada-
nia-wtymprzypadkubowiem,podobniejaktomiałomiejsceprzyomawianiu
narodzinstaropolskiegoparlamentaryzmu,nauczycielmusidokonaćodpo-
wiedniejselekcjiwiadomościfaktograficznych,anawettematycznychwątków,
bydostosowaćtreścinauczaniadomożliwościpercepcyjnychuczniówszkoły
podstawowej.Niewartokoncentrowaćsięnaszczegółach,choćjakpokazuje
nauczycielskiedoświadczenie,anegdotyiopisykonkretnychsytuacji,często
zapadająwpamięćuczniówgłębiejinadłużejniżinneinformacje.
27Rozporządzenie...,zob.przyp.9.
28Pełnytytuł:DenonfaciendisconstitutionibussineconsensuConsiliariorumetNuntiorumTerre-
strium,VoluminaLegum(VL),t.1,Warszawa1980,s.137.
29Choćsejmzostałzwołanyna9lutego,torozpocząłobradyzkilkutygodniowymopóź-
nieniem,czyli30marca1505r.;konstytucjęwydanozdatą30maja.Zob.W.Uruszczak,„Sejm
walnywszystkichpaństwnaszych”.Konstytucja„Nihilnovi”isejmwRadomiuw1505r.,DCzasopismo
Prawno-Historyczne”2005,t.57,z.1,s.11-24.
