Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Amerykańskawojnakulturowa
Polacymoglibywięcznaleźćcałkiempoważneuzasadnienie,aby
zewzględunarasistowskiewypowiedziWilsonaz1902r.poprzećostatń
niądecyzjęwładzUniwersytetuwPrincetonowygumkowaniujego
nazwiskazgaleriisławytejuczelni.Tymczasemzpolskiegopunktuwiń
dzenia28.prezydentStanówZjednoczonychwdrugiejkadencjinie
tylkoodkupiłswojebłędypopełnionewtrakciekarieryakademickiej,
alenajpierwzezwoliłnarekrutacjęobywateliamerykańskichpolskiego
pochodzeniadotworzonejweFrancjiprzezKomitetNarodowyPolski
polskiejarmii,anastępnieodbudowępaństwapolskiegouczyniłważń
nymelementemswojegoprogramupolitycznegoijednymzcelówameń
rykańskiejinterwencjiwwojnęwEuropiepostronieEntenty.Zasługi
WilsonadlaniepodległościPolskiniepodważalneibyłydoceniane
przezwszystkiepolskiesiłypolityczne6.Wuznaniutychzasługotrzymał
ondoktorathonoriscausazarównoodUniwersytetuJagiellońskiego
(1918),jakiUniwersytetuWarszawskiego(1920),jegoimieniemnań
zwanoplacwWarszawie,anastępniestacjęmetra,awPoznaniuufunń
dowanomupomnik.
BezwątpieniaznaczniewiększezasługipołożyłWilsonwukształń
towaniunowoczesnegoamerykańskiegopatriotyzmu,poczucianarodoń
wejwspólnotyiamerykańskiejwyjątkowości,którąwywiódłzwartości
amerykańskiejrewolucjiiwktórejznalazłinspiracjędlaroliStanów
Zjednoczonychwświecie,jakoliderademokratycznegoświata,promoń
torawolności,równościiładuopartegooodrzuceniepolitykiimperialń
nej,wolnośćisamostanowienienarodów.Byłteżwybitnymwykonawń
politycznegotestamentuprezydentaLincolnaijegowizjizasypania
spowodowanychwojnąsecesyjnąpodziałówwspołeczeństwieameryń
kańskim.NiemawięcwspółczesnychStanówZjednoczonych,iichliń
beralnegoprzesłania,bezWoodrowaWilsona.Niemaamerykańskiej
jedności,owegonzjednoczenia”,bezjegonajwiększegoherolda,jakim
bezwątpieniabyłWoodrowWilson.Gdyw2015r.grupastudenckich
ekstremistówwPrincetonporazpierwszywysunęłapostulatusunięń
cianazwiskaWilsonaznazwyuniwersytetu,wybitnyamerykański
historykJulianE.Zelizer,specjalizującysięwhistoriiustrojuStanów
6
L.Wolff,WoodrowWilsonandtheReimaginingofEasternEurope,StanfordUniversityPress,2020;
zob.też:P
.Wandycz,TheUnitedStatesandPoland,HarvardUniversityPress,1980,s.169.Zob.też
S.Dębski,WdzięczniWilsonowi,nPolskiPrzeglądDyplomatyczny”2017,nr4.
12
3(82)2020