Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M
MACHALSKIHenryk(25XII1835,Jodłówkak.Bochni–19VII
1919,Lwów),inżynierkolejowy,wynalazca.SynKrzysztofa
iWiktoriizŁazowskich.
UkończyłszkołęrealnąprzyInst.TechnicznymwKrakowie
(1850–53),anastępnietenInstytut(1853–56)zdyplomeminży-
niera.PracowałnakoleiWiedeń–Kraków(1856–70),m.in.jako
naczelnikstacjiwOłomuńcu(1863),anastępnie,doprzejścia
naemeryturęw1893,naliniiLwów–Czerniowce–Jassy,gdzie
zajmowałsięurządzeniamizabezpieczaniaruchupociągów,
sygnalizacjiiłączności.11XI1879uzyskałjedenzpierwszychnaświe-
ciepatentównatelefonicznywęglowymikrofonproszkowy,zgłosiwszygo
wwiedeńskimurzędziepatentowym5VIII.Wtymsamymczasiejegobrat
Maurycy,pracującywRosjijakoinżynierdrógimostów,zgłosił31VIII1879
wDepartamencieHandluWewnętrznegoiRękodzielnictwawPetersburgu
tensamwynalazekjakowłasny(zapewnezewzględunawymogiformalne),
wwynikuczegofachowaliteraturarosyjskaodnotowujegojakowynalazcę
tegourządzenia.M.wykorzystałswójwynalazekprzykonstruowaniuapa-
ratutelefonicznegowłasnegosystemu,umożliwiającegowyraźneigłośne
przekazywaniedźwięków.Jegodziałaniezademonstrowałpublicznie30IV
1881,transmitująckoncertzŻółkwidoLwowa(naodległośćok.30km),
coodnotowanowówczesnejprasie,aopisytechniczneopublikowałwe
lwowskimUCzasopiśmieTechnicznym”iwarszawskichperiodykachfacho-
wych:UPrzeglądTechniczny”orazUInżynieriaiBudownictwo”.Telefony
M.zainstalowanonaliniikolejowejLwów–Czerniowce–Jassy,aUprzywi-
lejowaneTow.KoleiŻelaznejLwowsko-Czerniowieckiejniązarządzające
eksponowałowynalazekM.napierwszejmiędzynarodowejwystawieelek-
trotechnicznejwParyżu,gdzieotrzymałsrebrnymedal(zachowanywzbio-
rachrodzinnych,aprzynależnyoryginalnydyplomznajdujesięwMuzeum
TechnikiiPrzemysłuNOTwWarszawie).OryginalnytelefonM.zachował
sięwwiedeńskimEisenbahnmuseum.
M.działałwTow.PolitechnicznymweLwowie;najegozebraniachwy-
głaszałwykłady(1878–1905)zdziedzinyłączności,elektrotechnikiiko-
lejnictwa,którebyłydrukowanewcałościlubstreszczeniuwUDźwigni”,
aod1883welwowskimUCzasopiśmieTechnicznym”.Współpracował
zkomisjąsłownikowątegoTowarzystwaprzytworzeniupolskiejtermi-
nologiitechnicznej.Wedługświadectwacórki,Jadwigi,M.zaproponował
zastąpienieterminemUimadło”będącywówczaswpowszechnymużyciu
terminUśrubsztak”.M.popularyzowałinstalowanietelefonów,szczególnie
weLwowie.Zajmowałsięteżekonomicznąstronątransportu,zwłaszcza
kolejowego.
SBTP(M.Jakubowicz);SPPT(B.Orłowski).
