Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MALINOWSKI
40
kolejowewchilijskichAndach.Dążącdouzyskaniakontrakturządowe-
gonabudowękoleizaprojektowanejprzezM.,niewahałsięonprzeku-
pywaćdecydentówzmiejscowejelitywładzy.Zdecydowanawiększość
publikacji,nietylkoamerykańskich,uznajeMeiggsazatwórcęFerrocarril
CentralTransandino,choćjegorolawtymprzedsięwzięciuograniczała
sięwyłączniedoorganizacyjno-finansowej.M.zaśbyłautorempomysłu,
zaprojektowałtęliniękolejowąiwytrasowałjejprzebieg,anastępniekie-
rowałjejbudową.
Spośródkilkumożliwychwariantówwybranotrasębiegnącądolinąrze-
kiRimac,łączącąCallaoprzezLimęzmiejscowościąOroyanawsch.stoku
Andów,odługości219kminajwyższymwzniesieniuwynoszącym4768m
n.p.m.M.opublikowałdanedotycząceprojektuorazomówiłspodziewane
korzyścizplanowanejkoleiwbroszurceFerrocarrilCentralTransandino
(Lima1869).Odopracowanieliniiwnajdrobniejszychszczegółachzadbał
jużnaetapiejejtrasowania,dokonywanegownadzwyczajtrudnychwa-
runkachterenowychiklimatycznych,Uważałbowiem,żeUkażdytysiąc
wydanynadtonatrasęmożeprzynieśćmilionoszczędnościprzywykona-
niu”.Dobudowyprzystąpiono1I1870.Wymagaławykonaniaznacznych
robótziemnych,wydrążenia62tuneli,zktórychnajwiększy–znajdującysię
wnajwyższympunkcietrasy–mierzył1173m(wginnychźródeł1097m)
orazwzniesieniaporównywalnejliczbymostówiwiaduktów(źródłapo-
dająod45do61).Posługiwanosiędynamitem,niepowiodłysięnatomiast
próbyużycianajnowocześniejszegowówczassprzętuwiertniczegonapę-
dzanegosprężonympowietrzem.Wkonstrukcjachmostowychstosowano
żelaznekratownicesystemuFinka,BollmanaiNeville’a,wykonanegłównie
wUSA,aleteżweFrancjiiWielkiejBrytanii.Największąznichbyłwiadukt
Verrugasnawysokości1670mn.p.m.;jedenzjegofilarówmiałrekordową
wmomencieoddaniadoużytku(I1873)wysokość:76,81m.Prowadzenie
wwąskiejdolinierzekiliniizespadkiemnieprzekraczającym4,5%,awięc
możliwymdopokonaniaprzeznajsprawniejszewówczasparowozy,wyma-
gało,zbrakumiejsca,zastosowaniainnowacyjnegorozwiązania:M.puścił
toryzygzakiempostromejskalnejścianie,bypociąg–zmieniająckieru-
nekjazdy–mógłzyskiwaćnawysokościnastosunkowokrótkichodcin-
kach.Robotyziemneprowadzonorównocześniewwielumiejscachtrasy,
alezasadniczypostęprobótdokonywałsięodwybrzeżakuwschodowi–
wmiaręukładaniatorówdowożononimimateriałybudowlaneielementy
konstrukcjinaplacebudowy.Przybudowiepracowałośrednio8–12tys.
ludzi,początkowogłównieChilijczykówznęconychrelatywniewysokimi
zarobkami,apoepidemii,któranapocz.1871pochłonęłasetkiofiariod-
straszyławielupracowników,sprowadzonoChińczyków,którzystanowili
późniejpołowęzatrudnionych.Wnajwyższychpartiachtrasymoglipraco-
waćwyłączniemiejscowiIndianie.Bliskieukończeniarobotyprzerwano
wVIII1875wzwiązkuzkryzysemgospodarczymPeru.
ZdobywszypozycjęweliciePeru,M.przyczyniłsiędozatrudnienia
wtymkrajugrupypolskichinżynierówwykształconychwParyżu,któ-
rzywnieśliważnywkładwunowocześnieniePeruwwieludziedzinach;
