Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16|Wstęp
wjejżyciespołeczneipubliczne.WdrugiejpołowieXIXwiekuwśródPolaków
zajmującychsięstarożytnymEgiptemznalazłasięteżgrupaosóbwyraźnieod-
biegającaswoimipoglądamiodówczesnychustaleńnaukowych.Imzostaniepo-
święconaosobnapublikacja.
Większychwątpliwościniepowinnybudzićzakreśloneprzezemnieramy
chronologicznetejpracy.DziejepolskichzainteresowaństarożytnymEgiptem
zostałypodzielonenadwapodstawoweokresy.Pierwszyobejmujeczasyod
początkutejnauki,tj.wzasadzieodXVIwieku,ażdopołowyXIXwieku,
awłaściwiedośmierciLelewelaw1861roku,adrugidotyczydrugiejpołowy
XIXwieku-poIwojnęświatową.Oczywiścierok1861(podobniejak1914)
jestterminemumownym,alewPolscedopieropotejpierwszejdaciezauważyć
możnaliczniejszesięganiedonowoczesnejliteraturyegiptologicznej55.Można
teżzapoczątekegiptologiiwPolsceuznaćpierwszetłumaczeniestaroegipskie-
goutworuliterackiegozoryginału.IwówczasprzesuwamysiędopoczątkuXX
wieku,doTadeuszaSmoleńskiegoiwydanegownMuseionie”wroku1913(już
pośmiertnie)jednegozopowiadańzPapirusuWestcarNadworzeCheopsa.Baśń
staroegipska.TakwyznaczająpoczątekswojejegiptologiiRosjanie,wiążącyten
faktzedycjąprzezmłodegoVładimiraGoleniszczeva(1856-1947)w1874roku
pierwszychpublikacjiwjęzykuniemieckimpoświęconychstarożytnemuEgip-
towi,chociażwcześniej,bow1868roku,odziejachliteraturytegonarodupisał
VładimirStasov56.Możnateżoczywiścieprzesunąćdatępoczęciapolskiejegip-
tologiina1906rok,awięcnaczaspodjęciaprzezSmoleńskiegopierwszychprac
wykopaliskowych,chociażwcześniej,jużw1861roku,samodzielnietakieprace
prowadziłMichałTyszkiewicz57.
Zwracauwagęfakt,żedziejebadańnadstarożytnymEgiptem,zwłaszcza
nadokresemprzedodczytaniemhieroglifów,nawetwEuropieniemająpełnych
opracowańnnarodowych”.TylkoWielkaBrytaniamożeposzczycićsięskrom-
nymopracowaniemJohnaDavidaWorthama58.
55
Vercoutter(1992,s.586)uważazaprzełomowyrok1845,gdyżwówczasuznanoostatecznie
wEuropieodkrycieChampolliona,wPolscejednakżejeszczewlatachpięćdziesiątych,ana-
wetsześćdziesiątychpojawiająsięliczniepublikacjenadalniekorzystająceznajnowszychusta-
leńegiptologów,stądmojapropozycjaprzesunięciadaty.Chmielowski(1746,s.750)uważał,że
AleksanderWielkiwprowadziłnowąformęhieroglifówegipskichpozniszczeniachdokonanych
przezKambyzesa.Thompson(2015,s.2)wskazuje,żeegiptologianaukowawEuropiezaczyna
się,wzależnościodkraju,wróżnychlatach-weFrancjiwlatach1827/1856,wWielkiejBrytanii
w1859roku.Fakttenwiążezpojawieniemsięhasłanegiptologia”wencyklopediach.
56
TakczyniPanova2006,s.137-139.Tamteżznajdziemyszczegółybibliograficzne.
57Niwiński1997;Papirusy2011.
58Wortham1970,1972.
