Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Zarysproblematykibadawczej
Jedzeniesamowsobiebywazarazemzajmującymtematemrozmów94.
nJeślinawetartykułowanamowaludzkaniepojawiłasięwczasieposił‑
ków,to1jakzauważaDianeAckerman1zpewnościąwtedysięrozwi‑
nęłaiudoskonaliła”95.Nadwoistąnaturęjęzykajakoorganujedzeniaoraz
mowywskazywałJurijŁotman96.Zfizjologicznegopunktuwidzeniamowa
jestfunkcjąnaddaną,ponieważkorzystaonaznarządów,którerozwinęły
sięzzupełnieinnychpowodówisłużązupełnieinnymcelom97.nJedzenie,
mówienie[ł]todziałania,które1jakpiszeRolandBarthes1powstają
wtymsamymmiejscuciała1gdyodciąćjęzyk,nieistniejejużsmakani
mowa”98.Wkonsumpcjęwpisujesięcałangama”naturalnychodgłosów,jakie
jejnieodłącznietowarzyszą,azktórychwtokuewolucjijęzykanajpraw‑
dopodobniejwykształciłysięniektóreczasowniki,por.gul-gul‘słowongul”
powtarzamy,abynazwaćdźwięk,jakipowstaje,gdyktośłapczywiecośpi‑
je’991gulgotać,ням-ням‘межд.,передающеешумжевания(вдетской
речи),звукоподражание[ł]oтсюданямкать»есть,жевать«’100.Czytel‑
nymsygnałemsmakowegozadowolenianadalpozostająonomatopeje:mmm,
mniam101.Opróczpierwotnychnpomruków”znaczenieukontentowaniasma‑
kiemspożywanychpotrawwerbalizująadiektywywyrażająceocenę‘wię‑
cejniżsmaczne’:pyszne,wyśmienite,wyborne102(ros.вкусно,аппетитно).
Wjęzykupolskimirosyjskimfunkcjonująponadtoczasownikioznaczające
czynnośćukierunkowanąnaczerpanieprzyjemnoścismakowej,por.delekto‑
waćsię/смаковатьitp.Niezwykleinteresującoprzedstawiasięrównieżkwe‑
stiadotyczącatego,jakmówimyonieprzyjemnychdoznaniachsmakowych
towarzyszącychjedzeniu.Obrzydzeniedojedzeniabowiemokreślasięjako
94JeszczewXIXwiekumówienieojedzeniubyłouważanezanietaktowneidośćba‑
nalne.Obecniekuchniaijedzenietopowszechnytematrozmów(nietylkoprzystole).Zob.
A.Warde,L.Martens:Miłespotkaniaprzystole.Przeł.P.Polak.W:Socjologiacodzien‑
ności.Red.P.Sztompka,M.Bogunia-Borowska.Kraków2008,s.381.Wfilozofiibuddyj‑
skiejpojęcientrywialnarozmowa”dotyczyłorozmówokrólachiarmiach,głodzieiwojnie,
jedzeniuipiciu,ubiorachitp.Zob.E.Fromm:Osztuceistnieniał,s.32.
95D.Ackerman:Smak.W:Eadem:Historianaturalnał,s.138.
96Zob.Ю.М.Лотман,Е.A.nогоcян:Откухнидогостиной.В:Ю.М.Лотман:
Историяитипологиярусскойкультуры.Санкт-nетербург2002,s.259.
97Zob.E.Sapir:Język:wprowadzeniedobadańnadmową.Przeł.M.Buchta.Kraków
2010,s.20121.
98R.Barthes:CzytanieBrillat-Savarinał,s.187.
99Innysłownikjęzykapolskiego.T.1.Red.M.Bańko.Warszawa2000,s.492.
100М.Фасмер:Этимологическийсловарьрусскогоязыка.Т.3ł,s.94.Wykrzyknik
tenmożebyćrównieżużywanywceluwyrażeniapozytywnejocenywalorówsmakowych
żywności,choćprzywołanawyżejdefinicjanieuwzględniategoaspektu.
101M.Bańko:Współczesnypolskionomatopeikon.Ikonicznośćwjęzyku.Warszawa
2008,s.2101211.
102A.Wierzbicka:Orozkoszachjedzenia.Medytacjesemantyczne.nMiesięcznikLite‑
racki”1970,nr11,s.120.
