Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POLSKAPOLITYKAAnKWESTIAŻYDOWSKA”...
WczasieIIwojnyświatowejPolskimPaństwemPodziemnym
kierowaliprzywódcygłównychprzedwojennychpartiiopozycyj-
nych,którychstanowiskonatematsprawdotyczącychŻydów,wy-
pracowanejeszczeprzedwojną,byłoniezwyklezróżnicowane.
NależałydonichlewicowaPolskaPartiaSocjalistyczna,centrowe
StronnictwoLudowe,centroprawicoweStronnictwoPracy
,prawico-
weStronnictwoNarodoweorazniewielkiepostępoweStronnictwo
Demokratyczne.
PowybuchuwojnypartieteutworzyłyskrzydłopolitycznePol-
skiegoPaństwaPodziemnego.Sformowałyrównieżswojewłasne
konspiracyjnebojówki,któredo1940r.zjednoczyłysięwjednąpod-
ziemnąarmięorazzłożyłyprzysięgęnawiernośćdowódcypodzie-
mia.Wzwiązkuztym,żepostawydziałaczypodziemiawstosunku
doŻydówwiązałysięzprzynależnościąpartyjną,wiedzaoprogra-
machpartiistanowijedenzkluczypozwalającychzrozumiećzróż-
nicowanestanowiskanatematnkwestiiżydowskiej”wPolskim
PaństwiePodziemnym.
PolskapośmierciPiłsudskiego
Wstyczniu1933r.powstałaIIIRzesza,którastałasiędlaEuropy
okrutnymwzorcem.Antyżydowskieustawy
,bojkotyŻydówieska-
lacjaprzemocywobecnichwlatach1933–1938wszystkietedzia-
łaniabyłyodbieranewPolsceidodałyśrodowiskomwrogimŻydom
wiarywto,żerządbędziemógłusankcjonowaćprawnierozwiązanie
nżydowskiegoproblemu”.Światowykryzysekonomiczny
,którytrwał
wPolsceażdo1935r.,iśmierćmarszałkaJózefaPiłsudskiegowmaju
tegosamegorokuspowodowały,żepogarszającasięsytuacjaŻydów
weszławnowąfazę.Rząd,którywówczasdoszedłdowładzy
,zaczął
popieraćdyskryminacyjnepraktykiwobecŻydów,któreniebyłyby
tolerowanezaczasówPiłsudskiego.
withintheJewishPeopleintheWakeoftheHolocaust,red.I.Gutman,Jerusalem1996,
s.129–142;S.Rudnicki,ObózNarodowo-Radykalny:genezaidziałalność,Warszawa
1985;E.D.Wynot,nANecessaryCruelty”:TheEmergenceofOfficialAnti-Semitism
inPoland,1936–1939,nAmericanHistoricalReview”1971,nr4,s.1035–1058;
A.Landau-Czajka,Wjednymstalidomu:koncepcjerozwiązanakwestiiżydowskiejwpub-
licystycepolskiejlat1933–1939,Warszawa2006;R.Wapiński,Narodowademokracja
1893–1939,Wrocław1980.
28