Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział3.Elementykonstrukcjipodatku
57
Podkreślenie,żechodzituoobowiązekprawnyzapłatypodatkujestotyleistotne,
żewpiśmiennictwiepodatnikiemnazywasięniekiedypodmiot,któryponosieko-
nomicznyciężarpodatku,niebędącdotegozobowiązanywsensieprawnym.Takim
podmiotemjestnaprzykładostatecznynabywcatowarówkonsumpcyjnych(konsu-
ment),któryponosiekonomicznyciężarpodatkuztegopowodu,żesprzedawcawli-
czawcenętowarukwotępodatkuodsprzedaży(obrotowego),którysampłaci.
Nagruncieprawnymtakaterminologia,rozróżniającapodatnikaformalnego(praw-
nego)odtzw.podatnikarzeczywistego(ekonomicznego),niejestuprawnionaztego
powodu,żeprawoznaidefiniujetylkojednąkategoriępodatników-podmioty
prawniezobowiązanedozapłatypodatku.
Obokpodatnikaiorganupodatkowegowstosunkachpodatkowoprawnychuczestni-
cząniekiedyinnepodmioty,tj.płatnikpodatku,inkasentpodatkuorazincydental-
nieinneniżtedotądwymienione.Ichrolasprowadzasiędozapewnieniasprawnego
pobieranianależnościpodatkowych.
Płatnikpodatkuzobowiązanyjestdoobliczeniawysokościpodatku,pobranianależ-
nejkwotyodpodatnikaorazdowpłaceniapobranejkwotynarachunekwłaściwego
organupodatkowego.Inkasentpodatkupobierajedynienależnekwotypodatkuod
podatnikaiwpłacajenarachunekwłaściwegoorganupodatkowego.Konstrukcja
podatkumożeprzewidywaćwykorzystanietychinstytucjiprawnychdlaobliczania
ipoborupodatku-mogąbyćwięcelementamijegokonstrukcji.
Niekiedyprzepisypodatkowenakładająnapodatnikaobowiązeksamodzielnego
obliczenianależnejkwotypodatkuiwpłaceniajejnarachunekwłaściwegoorganu
podatkowego.Nazywanejesttosamoobliczaniempodatku.
Wstosunkachpodatkowoprawnychmogąsporadycznieuczestniczyćtakżeinnepod-
mioty-te,którezmocyprzepisówszczególnychodpowiadająwpewnychsytuacjach
zazobowiązaniapodatkowepodatnika.Sątobądźnastępcyprawnipodatnika,bądź
teżosobyodpowiadającezazobowiązaniapodatkowetegoostatniego.Niesątojed-
nakpodmiotypodatkuwprzyjętymwyżejrozumieniutegopojęcia.Reasumując,
podmiotempodatkujestpodatnik2.
2Szerzejnatentematzob.M.Kalinowski,Podmiotowośćprawnapodatnika,Toruń1999;M.Kalinow-
ski,Podmiotybiernestosunkupodatkowoprawnego.Przyczynekdoteoriipodmiotowościpodatkowej,Toruń
2019.
