Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2UwarunkowanianowejlegalnościwpoczątkachPolskiLudowej
33
Sięgnięciepowładczeuprawnieniabyłoklarownymflwynikiem
przewrotubiurokratycznegoototalitarnymcharakterze”24.
Wkonkluzjimożnazasadniestwierdzić,żesankcjonowanaod
wiosny1944r.siłąmilitarnąobcegomocarstwaorazdecyzjamipo-
zostałychspiritusmovenskoalicjiantyhitlerowskiejnowalegalność
oparłasięnazjawiskachtypurewolucyjnego,którerozpoczęłypro-
cesdiametralnejzmianyukładuspołeczno-polityczno-gospodarcze-
gowPolsce,przyczymtrybwprowadzaniajejwżyciemiałznamiona
zamachustanuwwersjihuntingtonowskiej.
Dorozstrzygnięciapozostajetreśćustrojowaporządkuzapro-
wadzonegowwynikukomunistycznegoprzewrotuwPolsce.Jeśli
uwzględnićrewolucyjnycharakteriszczególnytrybzmianyustrojo-
wej,wydajesię,żenowaformułafunkcjonowaniapaństwazdefinicji
różniłasięodstanupoprzedniego.
Niezależnieodsposobówipodejśćdointerpretacjizjawiskfor-
malno-prawnychorazspołeczno-politycznych,którecharaktery-
zowałypaństwowośćpolskądobyIIRP,możnazałożyćistnienie
konsensucodotego,żemieliśmydoczynieniazfunkcjonowaniem
jednostkipaństwowejoznamionachliberalnejdemokracji,czasowo
ograniczonejpoprzezodejścieodzasadyrównowagi,apotemprzez
zanegowanieklasycznegomechanizmupodziałuwładzynarzecz
autokratycznegorozstrzyganiaopartegonamechanizmieseparacji
instytucjipaństwowych.Paradoksalnie,zmianaukładupolityczego
poklęscewojnyobronnej1939r.przyczyniłasięniedowzmocnienia
pozycjiegzekutywywwarunkachwojennych,aledozwrotukumo-
delowidemokratycznemu,oczymświadczym.in.odrodzenieplura-
lizmuparlamentarnegonauchodźstwieiwkrajuorazograniczenie
władzyPrezydentaRPnamocytzw.umowyparyskiej25.
24J.Balcerek,PrzewrótbiurokratycznywPolsce1944-1956,[w:]Elitywładzy
wPolsceastrukturaspołecznawlatach1944-1956,red.P.Wójcik,Warszawa1992,
s.281.
25MowaoniesformalizowanymustawowoprocedowaniuPrezydentaRP,który
naskutekmediacjiStanisławaStrońskiegowdniu30wrześniazobowiązałsię,żenie
będziewykonywałprerogatywwynikającychzartykułu13KonstytucjiRPz1935r.
(m.in.:wyznaczanienaczaswojnynastępcyPrezydenta,mianowanieiodwoływanie
PrezesaRadyMinistrów,NaczelnegoWodzaitp.)bezporozumieniazpremierem.
