Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałII–Eksploatacja
PORADNIKOPERATORA–KOPARKAJEDNONACZYNIOWA
Wceluzmniejszeniaintensywnościzużycia,należyprawidłowoeksplo-
atowaćikonserwowaćmaszynę.Nieprawidłowaeksploatacjaprowadzido
nadmiernegozużyciaczęścimaszyniwystępowaniaawarii.Dużeobciążenia
prowadządowystępowaniatarciagranicznego.Przytarciugranicznym:gru-
bośćwarstwysmarującejjestmaławporównaniuzchropowatościąpo-
wierzchni.Oporytarcia,przytakimtypiesmarowania,zależątylkoodmate-
riału,rodzajupowierzchniiwłasnoścismarnycholeju.
2.1.4.Tarcieismarowanie
Tarciejesttogrupazjawiskwywołującychopórwczasieprzemieszczania
sięwzględemsiebiedwóchwspółpracującychelementów.Takietarciena-
zywasiętarciemkinetycznym.Tarciekinetycznezewzględunarodzajruchu
nazywamytarciemślizgowymlubtocznym,awspółpracująceczęściparą
ślizgowąlubtoczną.Tarciespowodowaneprzezstyk(współpracę)dwóch
różnychczęści,przemieszczającychsięwzględemsiebie,nosinazwętarcia
zewnętrznego.Zewzględunasmarowanie,rozróżniamytarciesuche,gra-
niczneipłynne.Tarciesuchejesttotarciezewnętrzneparyślizgowejlub
tocznejnieposiadającejsmarowania,lubposiadającejniedostatecznesmaro-
wanie.Tarciewystępującewprzypadkuruchudwóchpowierzchnipokry-
tychtylkocienkimiwarstewkamiolejusmarowego(warstewkagraniczna,
filmgraniczny)nosinazwętarciagranicznego.Podczaseksploatacjimaszyn
występujerównocześnieoboktarciapłynnegoigranicznego,takżetarcie
suche.
Fizykaustalasiłętarciawyrażonąwzorem:
T
=
µ
⋅
N
,gdzieN-obcią-
żeniepowierzchni;µ-współczynniktarcia.
Współczynniktarciazależyodrodzajutarcia.Największyjestprzytarciu
suchym,anajmniejszyprzytarciupłynnym.Tarciepłynnewystępujewtedy,
gdywęzełparywspółpracującejposiadadostatecznesmarowanie.
Smarowaniepoleganawypełnieniuśrodkiemsmarującymprzestrzeni
wolnejznajdującejsięwwęźleparywspółpracującej.Przytarciugranicznym
warstwaczynnikasmarującegojestzbytmaławstosunkudochropowatości
powierzchni.Oporytarciaprzytakimsmarowaniuzależąodnierówności
(gładkości)powierzchniiwłasnoścismarnychczynnikasmarującego.W
smarowaniuprzytarciupłynnym,grubośćwarstwyczynnikasmarującego
przewyższasumarycznąwielkośćchropowatościobydwupowierzchni,co
powodujeoddzielenieodsiebiepowierzchni.Oddzielenieobydwupo-
wierzchniwymagawytworzeniewobszarzesmarnym,ciśnieniarównego,
lubniecowiększego,odobciążeniazewnętrznegowspółpracującychczęści.
Podczaspracymaszynynależydążyć,bywspółpracująceparypracowały
przytarciupłynnym.Nieprawidłowesmarowaniepowierzchniwspółpracu-
jącychczęści,zaliczasiędonieprawidłowejeksploatacji.
