Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stawiaofertamatrymonialnadawnejukochanejorazpropozycjaprzy-
stąpieniadopowstaniastyczniowego,złożonaniemaljednocześnieprzez
dwóchczłonkówpowstańczegorządu.NiczymJonaszzWieloryba,Wysocki
niedecydujesięjednakostatecznienażadnązmianę–aninaemigrację
zkochanką,aninawsparciepowstania.Pozostaniewswymzamknięciu,
skrajnieprzybityodkryciembagnaintryg,prywatnychinteresów,politycz-
nychzdradizbrodni,wjakimpogrążyłasięideakolejnegonarodowego
zrywu.Odsłaniającciemnąstronępolskiegomituniepodległościowego,
Zawistowskipozwalasobiejednocześniedokonaćnalegendzietytułowego
bohateraryzykownejoperacji–Wysockizjegosztukiwymykasiębowiem
jednoznacznejocenie,jawisięjakopostaćrównietragiczna,cogodna
pożałowania,ajegomoralnadojrzałośćznajdujegorzkikontrapunktwdys-
kredytującejbezsilności.Poniewieranyprzezwłasnągospodynię,uciekający
walkohol,wfnaleutworupokazujewistocietwarzżyciowegobankruta,
rozbijającegosięosytuację,zktórejniemadobregowyjścia.
DemontowanienarodowychzłudzeńzawszeprzynosiwPolsceefekt
przywodzącynamyślznaneprzysłowieostoleinożycach.Reakcjana
Wysockiegoniebyławprawdziegwałtowna,aleprzewidywalna,aswójwyraz
znalazławscenicznychrealizacjachsztuki(która,dodajmy,doczekałasię
czterechpremierteatralnychijednejwTeatrzeTelewizji).Śledzącajejlosy
gdańskakrytyczkaEwaNawrockadonosiła:
Napodstawierecenzjikolejnychinscenizacjiidwóchwidzianychprzezmnie
przedstawieńwnioskuję,żeteatrposzedł,poczęścinieświadomie,drogą
schematumyślowegoistereotypu,próbującwydobywaćzhistoriiWysockiego
(nieprawdziwejprzecież,alebardzoprawdopodobnej)rysywzniosłe,tragiczne,
wysocemoralne,jakbyniedopuszczającmyśli,żeowianylegendąbohater
Listopadamógłbystaćsięswoimżałosnymcieniem,kimśwysadzonymzsiodła,
żyjącymHżyciempożyciu”
6.
Dużogwałtowniejsząreakcjęobronnązwolennikówjasnegoobrazu
światamusiałwywołaćdokonanyprzezZawistowskiego–wpodobnie
niekrzepiącymduchu–oglądżyciowychpostawidecyzji,jakiestały
sięudziałemjegowłasnegopokolenia.MyślętuosztuceStąddoAmeryki
6
E.Nawrocka,Dramaturgiagdańska[w:]Gdańskteatralny.Historiaiwspółczesność,
red.J.Ciechowicz,współpr.H.Kasjaniuk,Gdańsk1988,s.86.
–32–
