Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Rozdział1.Powództwojakoformaochronyprawnej...
nięciasprawy,niebyłanadmiernieeksponowana,awręczprzeciwnie,zprzyczynideo-
logicznymspotykałasięzodrzuceniem136,cojużwcześniejsygnalizowałem.Obecnie
jednakmamyjużinneuwarunkowaniaichociażbywzwiązkuzobowiązywaniemart.45
KonstytucjiRPkoncepcjaprawadopowództwanapłaszczyźnieprawaprocesowego
cywilnegoznówmożeświęcićtriumfy.
Poszukiwanieodrębnej,konstytucyjnej,niezależnejodprzepisówprawacywilnego
iprocesowegopodstawyprawadopowództwabyłobypotrzebnetylkowówczas,gdyby
wedługprzepisówprawaprocesowegopowództwomógłwytoczyćtylkoten,komu
rzeczywiścieizcałąpewnościąsłużyprawopodmiotowe137.Wiadomo,żetakniejest,
ponieważpozapowództwamioświadczenieioukształtowanie,wramachktórychco
dozasadyroszczenieprocesowepokrywasięzroszczeniemmaterialnoprawnym,mamy
takżepowództwooustalenienegatywne,gdziejakikolwiekśladprawamaterialnego
ipozostałośćpojakimkolwiekroszczeniumaterialnoprawnymnieistnieje.Założenie
więcdalekoidącejzależnościpomiędzyprawemmaterialnymaprawemprocesowym
wokreślonychwypadkachdoznajeograniczenia.Stądteżpodejściedoprawadopowódz-
twapowinnozakładaćformułę,wktórejmamydoczynieniazjednoliciepojmowanym
prawemdopowództwa,któreuzależnionejestwpierwszymrzędzieodistnieniaprze-
słanekdopuszczalnościprocesu(przesłanekprocesowych),anastępnierealizacjatego
prawastajesięjużuzależnionaodwarunkówudzieleniaochronyprawnej.Innymisłowy,
prawodopowództwatonietylkoprawodomerytorycznegowszczęciapostępowania,ale
równieżprawodouzyskaniaochronyprawnej.Niesposóboceniaćprawadopowództwa
jedynieprzezpryzmatmożliwościwszczęciaprocesu,ponieważprawodopowództwato
takżeprawodoocenyzasadnościżądaniawysuniętegoprzezpowoda.Tozkoleirodzi
pytanieowarunki,wjakichmożliwejestzrealizowanieiurzeczywistnienieprawado
powództwa.Wpierwszejfazieprawodopowództwazostajeurzeczywistnioneprzy
pomocyprzesłanekprocesowych,zaśdalszajegorealizacja(wykonywanietegoprawa)
stajesięmożliwaprzyzaistnieniuprzesłanekmaterialnoprawnych,zwanychrównież
warunkamiudzieleniaochronyprawnej.
Wrelacjiprawodosąduaprawodopowództwatowłaśnieprawodosąduzpunktu
widzeniaprawaprocesowegocywilnegobędzieznajdowałoodzwierciedleniewprawie
dopowództwa,którebędzieurzeczywistniałokonstytucyjnegwarancjetegopierwsze-
go138.Zresztą,jakpodkreślasamTrybunałKonstytucyjny,prawodopowództwajest
środkiem,zapomocąktóregoobywatelerealizująprzysługująceimprawodostępudo
sądu139.Wnauceprawodosądu-napłaszczyźniepostępowaniacywilnego-określane
jestmianemprawadopowództwa.Innymisłowy,przezrealizacjęprawadopowództwa
136
Por.m.in.A.Olaś,Umorzenieprocesucywilnego,Warszawa2016,s.102.
137
Por.:Z.Resich[w:]J.Lapierre,J.Jodłowski,Z.Resich,T.Misiuk-Jodłowska,K.Weitz,Postępowanie
cywilne,Warszawa2016,s.302i304;A.Łazarska,Rzetelnyprocescywilny,Warszawa2012,s.253.
138
Por.także:A.Łazarska,Rzetelny...,s.253;H.Mądrzak,Prawo...,s.195-197.
139
UzasadnieniewyrokuTKz10.07.2000r.,SK12/99.