Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
alnąwydolnośćpoznawczą(nieprzesądzającprzyszłegostanu)iwskazy-
waćnapotencjalneobszaryuzdolnieńorazmożliwości,nieograniczając
siędoopisuzaburzeń.Wdiagnozieukierunkowanejnarehabilitacjęnie
chodzibowiemosprecyzowanieilościowegowskaźnikaIQjednostki,ale
wydobycieindywidualnychispołecznychzasobówumożliwiającychspro-
stanieżyciowymwyzwaniom(oczywiścieniepomijającroliczynnikainte-
lektualnegodlarozwojuinnychsferpsychicznych,np.mechanizmówwglądu,
kontroliiekspresjiemocjonalnej,czyinternalizacjispołecznychstandardów
zachowaniairozumieniazróżnicowanychkodówwprocesiekomunikacji
iadaptacjispołecznej).Ztegopowoduniektórzybadaczeutrzymująza-
sadnośćpojęcia:osobaniepełnosprawnaumysłowo,wskazującnaregula-
cyjnąrolęintelektuwogólnymrozwojuosobowym(wtym:społecznym
iemocjonalnym)(Kowalik,2018).Zdrugiejjednakstronymożnawskazać
naautonomicznośćróżnychobszarówpsychologicznychwzględemsiebie
np.heterogenicznośćsłuchumuzycznego,zdolnościplastycznychczypa-
mięciowych,atakżeheterochronicznośćprofilisprawnościintelektualnych
uosóbzNI.Wydajesię,iżpoziompenetracjirozwojupsychicznegoprzez
czynnikintelektualnyjestzróżnicowanyiwymagaszczegółowychbadań.
InterakcyjneujęciediagnozyosóbzNI,akcentujepięćwymiarówfunk-
cjonalnych:zdolnościintelektualne,zachowaniaprzystosowawcze,stanzdro-
wia(fizycznegoipsychicznego),poziomuczestnictwawżyciuspołeczności
(wtymrealizacjirólspołecznych)orazśrodowiskowo-kulturowykontekst
zachowańjednostki.ZgodniezustaleniamiAAIDDniepełnosprawnośćinte-
lektualnadefiniowanajestjakoistotneograniczeniezarównowzakresiefunk-
cjonowaniaintelektualnego,jakizachowaniaprzystosowawczegoprzejawia-
jącegosięwpoznawczych,społecznychipraktycznychumiejętnościachadap-
tacyjnych.Zaburzenieujawniasięwokresierozwojowymtj.przed18rokiem
życiaaprocesdiagnostycznywymagaspełnienianastępującychpostulatów:
‒ograniczeniawfunkcjonowaniumusząbyćrozpatrywanewkontek-
ścieśrodowiskrozwoju(rodzinnego,szkolnego,kulturowego);
‒rzetelnośćpomiaruwymagauwzględnieniazarównoróżnickulturo-
wych,językowychjakiindywidualnychróżnicwkomunikowaniu
się,percepcji,motoryceizachowaniu;
10
