Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niedotyczywyłączniedawnegocmentarzażydowskiegowOpatowie,
leczcałegomiasta,którezachowałojeszczepojedyncześladydawnego
sztetla.Dlategopowyższetekstyumieściłyśmywjednymrozdziale,na-
dającmutytułTamtenkrajobraz[…]pośmiertny[…]dodziśtrwabezkar-
nie9.Trwa,nawetjeślipamięćponimzachowałasięjużtylkowruinach
iszczątkach.
NaobrazachiwewspomnieniachMajeraKirszenblataczęstoprze-
wijasięwątekskromnegożycia,wynikającegozbiedy,którastanowiła
powszechnezjawiskowIIRzeczpospolitej.JanuszŻarnowskiszacował,
żewlatachWielkiegoKryzysu(1929-1933)wstanienbiedyabsolutnej”
żyłookoło20%mieszkańcówPolski,azjawiskomiędzywojennejnędzy,
jakpodkreślaprzywołującyjegobadaniaMateuszRodak,nieuzna-
wałopodziałówetnicznych,religijnych,regionalnych,genderowych
czyedukacyjnych10.Jejwszechobecność,odnotowywanaprzezMajera,
przenikanarracjęwystawy(po)ŻYDOWSKIE…Osobnączęśćekspozycji
zatytułowałyśmysłowamiKirszenblata:Żyłosiętrudno,bypokazać,zja-
kimiwyzwaniamiłączyłasiędlamieszkańcówsztetlacodziennawalka
ośrodkiutrzymania.
TentematrozwijanyjestwesejuTomaszaRakowskiego,któ-
rym.in.napodstawiewspomnieńMajeraopisałsztetlowąekonomię
wujęciuantropologiibiedy.Wrozdzialezatytułowanympółmiski,
garnkipełnegłodu[…],aleprzydadząsiędosyta11prezentujemytak-
żetekstdotyczącytrudnejsytuacjispołecznejiekonomicznejkobiet
wsztetlu(AleksandraJakubczak)orazanalizęfenomenuwspółcze-
snychkolekcjonerówjudaików(MagdalenaWaligórska),awięctych,
którzytenpółmiskiigarnki”zbierają-częstojakosymbolpamięci
podawnejżydowskiejprzeszłościichrodzinnychmiast.Jednakprze-
szłośćtychobiektówjestzawszeniepewna,trudna,pełnaniedomó-
wień.Wczęstozapomnianychlubprzemilczanychhistoriachkryje
sięsednonapięćrozsadzającychsłowonpożydowskie”.Słowospowite
aurąniepokojuiniepewności,nawiedzoneprzezduchydawnychwła-
ścicieli,podszytestrachem,żepowrócą,byupomniećsięoswojądaw-
nąwłasność.
9
10
11
J.Ficowski,Krajobrazpośmiertny,[w:]tegoż,Gorączkarzeczy,s.190.
M.Rodak,ObszarywykluczeniaspołecznegowIIRP,nZeszytyNaukoweUniwersytetuJa-
giellońskiego.PraceHistoryczne”2020,t.147,z.4,s.845.
J.Ficowski,Pożydowskie,[w:]tegoż,Gorączkarzeczy,s.184.
19
