Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miejscemłodegoczłowiekawdzisiejszymświecie
41
humanistycznepodejściedoproblemówrozwojuiwychowania.Corazwiększe
znaczeniemająbadaniajakościowe,któreznaturyukierunkowanesąnadostrze-
ganieroliposzczególnychjednostekwgrupiebadawczej.Swoistymwyzwaniem
naukowymstajesięanalizaśrodowiskawparadygmacieinterpretacyjnymifeno-
menologicznym.
Wpotocznymdoświadczeniuczłowiekabodźceśrodowiskowe,którychźró-
dłemjestprzestrzeńpsychospołecznaotaczającajednostkę,sąracjonalizowane
iprzyjmująpostaćprzeżyć,wspomnień,postaw,życiowychzałożeń,prognozipla-
nównaprzyszłość.Wiedzanatematichsubiektywnegoprzeżywanianiemożebyć
całkowiciedostępnadlabadaczaztejchoćbyprzyczyny,żeniejestonawpełni
dostępnadlasamegopodmiotu.
ŚrodowiskozatemstanowirodzajUczarnejskrzynki”
,rejestrującejrzeczywistość
wewszelkichjejwymiarach:obiektywnymisubiektywnym,czasowym,fizycznym
iduchowym;zawierającejtajemnicęludzkiegożycia,doktórejdostępjestniemoż-
liwyalbobardzoograniczony.Tarzeczywistośćjestzatopionawtranscendentnej
podmiotowości(Wysocki2020).Coonaoznacza?WopracowaniuDanutyLalak
(2007,s.411)czytamy,żejesttoprzedewszystkimświadomośćwłasnychprze-
żyćizdolnośćpoddawaniaichrefleksji.Określenietomożebudzićwielewątpli-
wości,szczególniejakokategoriaempiryczna.Jednakuczynićzrozumiałymsens
indywidualnegodoświadczeniajestwyzwaniemnietylkodlafilozofii,lecztakże
dlanaukspołecznych,wtympedagogikiipsychologii.Możnawięcwtymmiejscu
zaproponowaćnastępująceokreślenie:Uśrodowiskotoimmanentnasferaludzkie-
godoświadczeniaopartanapersonalnychigrupowychwartościachorazrelacjach
społecznych,ugruntowanaobiektywniewkontekściewarunkówspołeczno/kultu-
rowychorazwyznaczonaprzebiegiemludzkiegożycia,którawsposóbciągłyjest
poddawanarefleksjiwłasnejpodmiotu”(Lalak2007).
KontynuującmyślD.Lalak,uwypuklonyzostajefakt,iżśrodowiskopełniswo-
istąfunkcjęmediatorapomiędzynaturąaspołeczeństwem.UNaturaispołeczeń-
stwostanowiąwzględnieobiektywnewyznacznikisubiektywnejtreściśrodowiska.
Człowiekdoświadczaświataotaczającegowkategoriachischematachśrodo-
wiska.Uczynićgozrozumiałym,poddaćrekonstrukcjizwłaszczawkontekście
metodologii,języka,pojęćizałożeńteoretycznychdanejdyscypliny–tokolejne
wyzwanie,któremunaukastarasięsprostać”(Lalak2007,s.411).
Taideaaktywnościczłowiekawobecswegootoczenia,swoistegomodelowa-
niawarunkówżyciajednostkiprzezjejwłasnesiły,znalazłapełnywyrazwkon-
cepcjiHelenyRadlińskiej,któraUwyrażałasformułowanąprzezamerykańskie-
gofilozofaJohnaDeweyaideępragmatyzmuiinstrumentalizmu.Dewey(1963)
