Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Historiadaninpublicznychzuwzględnieniempodatkówmajątkowych
11
wszystkichjednakowa.Podstawędlaobliczeństanowiłtzw.caput,któryokreślał
wartośćpracy(dochód)jednegokolona.Zależnieodwartościpracyosóbupra-
wiającychgrunt,caputobejmowałoróżnąilośćgłów(capitatiohumana).Posiada-
czebydłapłacilipodatekwedleliczbyzwierząt(capitatioanimalium).Natomiast
odbiednejludnościplebejskiejpobieranopogłównewopłacieustalanejcorocz-
nie(capitatioplebeia).Odpodatkówprzysługiwałookreślonymkategoriomosób
zwolnienia(m.in.wdowy,dzieci).Podatekgruntowyobliczanowstosunkudo
wartościgruntu.Podstawęstanowiłoiugum,czyliobszarktórymógłbyćutrzy-
manyiobrobionyprzezjednegoczłowiekazzaprzęgiem.Wśródpodatkówszcze-
gólnychnależywyróżnićmajątkowypodatekspadkowy.Jegowartośćzostała
określona5%wartościmasyspadkowej.Jednakżeiodtegowystępowałyzwolnie-
nia,wszczególnościprzydziedziczeniuponajbliższychkrewnychiprzymałych
spadkachdowartości100.000sesterców.
PopodbiciuprzezFrankówterenówobecnejFrancjiMerowingowieprzejęli
rzymskisystempodatkowy.Wpóźniejszymokresiezmienianoistotępodatku
gruntowego(censusu).Podatekten(opłata)przybrałformęrentygruntowej,
pobieranejdocelowonarzeczlokalnegonamiestnikaGrundherra(spowodo-
wałotozamianęsłowacensusnaokreślenienczynsz”
.Ciekawympodarkiem
majątkowym(gruntowym)pobieranymprzezHenrykaIIkrólaAngliibyłscutge
(odłacińskiegosłowascutagium).Podatektenopłacalicirycerze,którzywyku-
pywalisięoduczestnictwawwyprawachwojennych(tzw.podatekntarczowy”).
Byłtoefektywnyekonomiczniepodatek,opartyozasadę,iżdoarmiimożebyć
wcielonyjedenrycerznaczterydopięciuhides(cooznaczałoobszarwystarcza-
jącynautrzymaniejednej,wolnejrodzinyzesłużbą,tojest80do120akrów),
wzależnościodjakościziemi9.WXIIiXIIIwiekunieruchomości(majątek)były
podstawowąwłasnością,cooznaczało,iżopodatkowanieopartenamożliwo-
ściachpłatniczychzwiązanebyłozziemiąinieruchomościamiposiadanymiprzez
podatnika.Niemogłatobyćwartośćsprzedaży,bowiemobrótziemiąpraktycznie
nieistniałiniebyłowykształconychstandardówwyceny.Ponieważwystępowała
wobrociegospodarczymdzierżawa,zatemprzyjmowanoprzykalkulacjipodatku
wartośćkapitałową,określanąnapodstawiekapitalizacjidzierżawylubwarto-
ściczynszu10.Właściciele,którzynieoddawaliskładnikówmajątkuwdzierżawę
lubwynajem,aleużytkowaligoosobiście(reguła)moglibyćobciążeninabazie
porównaniaichmajątkuruchomegozmajątkiemwynajętymlubwydzierżawio-
nym.Zewzględunasposóbpowiązaniazkapitalizacjąwpływówbruttometoda
tabyłastandardem,naktórymopartoopodatkowanienieruchomości.Kolejnym
9
F.H.M.Grapperhaus,op.cit.,s.44.
10
Jeżeliobciążonoopłatą1%wartościkapitałowej,awartośćustalononapoziomie20-krotności
sumydzierżawnejziemi,czy16-krotnościsumyczynszowejdomu,aopłatawynosiłafaktycznie
20%iodpowiednio16%wpływówdzierżawczychlubdochoduczynszowego,czydzierżawnej
lubczynszowejwartościporównawczejziemilubdomu.
