Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskisamorządmiędzywojenny
Zakresdziałaniaorganówwgminachwiejskichiwmiastachorazpowia-
tachokreślałyszczegółowoartykuły43.-48.Dosamorządunależały,uogól-
niając,własne(wewnętrzne)sprawy:gospodarcze,kulturalne,oświatowe,
zdrowotneorazdoraźne,wynikającezpotrzebmieszkańców.Częśćupraw-
nieńprzekazanazostałaprzezpaństwo,napodstawieinnychdokumentów
legislacyjnych75.Ujednoliconouprawnienia,uniemożliwiającorganomsta-
nowiącymwykorzystywaniefunkcjizarządzającejiwykonawczej.„Wtym
posunięciu-zauważaWojciechWytrążek-możnadostrzecechareformy
administracyjnejprzeprowadzonejprzezNapoleonaBonaparte,opartejna
dwóchprostychzasadach:»zaufanierepublikańskiepowinnopłynąćod
dołu,zaśwładzapowinnapochodzićzgóry«i»nienależymieszaćzesobą
funkcjiobradowaniaidziałania:pierwszajestzdaniemwielu,drugatylko
jednostki«”76.Wprowadzenietejzasady-będącebezpośrednimodwołaniem
dotradycjieuropejskich-pozwoliłoukształtowaćprzejrzystyisprawny
systemadministracji,wtymtakżesamorządu.
Ustawascaleniowawprowadzałabardzoszerokizakresnadzoruwewnątrz-
samorządowegoirządowegonadciałamisamorządu,cotakżeutrudniało
działaniejegoorganów.Artykuły24.i61.-74.wyczerpującookreślałysposoby
kontrolisamorządu,którasprawowanabyła-zarównowformieprewen-
cyjnej,jakirepresyjnej-przezjednostkisamorządowewyższegoszczebla
(naprzykładprzezwojewodówistarostów)orazprzezpaństwo,awówczas
nadzórspoczywałwrękachministrasprawwewnętrznych.
NajwiększązasługąUstawyoczęściowejzmianieustrojusamorządo-
wegobyło-pozauchyleniemdotychczasowychróżnorodnychprzepisów
prawnych-wprowadzeniejednolitegosystemusamorządunawszystkich
szczeblach(zwyjątkiemwojewództwaśląskiego).określeniezbytwąskiego
zakresuuprawnieńsamorząduspowodowałowdalszejperspektywieogra-
niczeniesamorządnościwPolsce.
Dokumentem,któryzespalałsamorządzpaństwowąadministracją,była
Ustawakonstytucyjnazdnia23kwietnia1935roku77.Wartykule4.pojawił
sięzapisdotyczącysamorządu:
Wramachpaństwaiwoparciuoniekształtujesiężyciespołeczeństwa.Państwo
zapewniamuswobodnyrozwój,agdytegodobropowszechnewymaga,nadaje
mukieruneklubnormujejegowarunki.Państwopowołasamorządterytorialny
igospodarczydoudziałuwwykonywaniuzadańżyciazbiorowego78.
39
75Zob.Ustawazdnia23marca1933r.…,s.703-705.
76W.Wytrążek:Samorządterytorialny…,s.85.
77Zob.Ustawakonstytucyjna(NowaKonstytucjaRzeczypospolitejPolskiej)zdnia23kwietnia1935
roku.oprac.A.Bereszyński.Lwów1935.
78Tamże,s.4.
