Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
PraskaWiosnawBratysławie
sztucznąjednomyślność.Ukazałwniej,żewerbalneodrzucenieDkultujednost-
ki”nieoznaczaautomatycznieporzuceniatotalitarnychpraktyk.Wzakończeniu
utworuprzedstawiłteżwłasnypostulatnadającysenspracypisarza:DPoetawie-
ków,takżepoetanaszegowieku,niemożeinaczej:musibronićobywateliprzed
nadużywaniemwładzy.Boskiejwładzymusiprzeciwstawiaćniepodważalneprawa
jednostkiludzkiej”13.Oczekiwanialiteratówokazałysięw1956r.przedwczesne.
Partiakomunistycznawszczęłaostrąkampanięprzeciwkozbuntowanymautorom
iniedopuściładodalszejdyskusji14.
Napoczątkulat60.ścisłespętaniekulturywCzechosłowacjibyłojużniedo
utrzymania.Powszechneniezadowoleniebudziłoograniczaniekulturydopeł-
nieniarolipropagandowejlubwychowawczejwduchupartii.Procesypolityczne
iinnerepresjeorazniechęćdorozliczeniasięzwłasnymizbrodniamipodważały
legitymizacjępartii.Dodatkowosłowackainteligencjaniemogłajużdłużejgodzić
sięnapolitycznąmarginalizacjęSłowacji15.Każdestarcieludzikulturyzwładzą
oposzerzenieswobodnejprzestrzenitwórczościmusiałosięsiłąrzeczyprzemie-
niaćwdążeniedozmianyzasadfunkcjonowaniatejwładzy16.Czechosłowackich
twórcówniemożnabyłoodizolowaćodkontaktówzśrodowiskamikulturalnymi
wpozostałychkrajachbloku,wktórychpo1956r.następowałaDodwilż”.Doty-
czyłotonietylkoPRL,WRL,aletakżeZSRR-państwa,którewewszystkimmiało
stanowićwzórdlapozostałychpaństwsatelickich.
Istotnywpływnaprzebiegdalszejdestalinizacjimiałodbywającysięwpaź-
dzierniku1961r.XXIIzjazdKPZR.XIIzjazdKPCzzgrudnia1962r.musiałprze-
jąćodniegopostulatogłoszeniakolejnegoetapuwalkizpozostałościamiDkultu
jednostki”.Zmuszałotowładzeczechosłowackiedoponownegootwarciapro-
blemuprocesówpolitycznychzkomunistami,wtymsprawyDsłowackichburżu-
azyjnychnacjonalistów”17.EkipaNovotnegopróbowałaograniczyćdestalinizację
dousunięciazewnętrznychformDkultujednostki”.W1962r.wysadzonowięc
wpowietrzenajwiększynaświeciepomnikStalinaznajdującysięwPradze(stąd
wodniesieniudotegoprocesuużywasięniekiedyterminuDpirotechnicznade-
stalinizacja”),usuniętonazwyulicidzielnicodnoszącesiędonazwiskaStalina,
przywróconopierwotnemianonajwyższemuszczytowirepubliki,Gerlachowi,
któryod1949r.nosiłnazwęSzczytStalina.UsuniętoteżzmauzoleumwPradze
zmumifikowaneciałoGottwalda18.
KrytykaDkultujednostki”otwierałamożliwośćdalszejrewizjizałożeńpolityki
kulturalnej.WynikiXIIzjazduKPCz,którypotwierdziłtezyXXIIzjazduKPZR,
13Wydanieksiążkowenastąpiłodopierow1963r.(DominikTatarka,Démonsúhlasu,Bratislava
1963,s.68).
14K.Kaplan,Kronika...,op.cit.,s.276-279;J.Bouček,op.cit.,s.24-25.
15M.Londśk,S.Sikora,E.Londśkovś,op.cit.,s.270.
16K.Kaplan,Kronika...,op.cit.,s.265.
17Ibidem,s.162.
18S.Sikora,Rok1968apoliticky...,op.cit.,s.13-14.
