Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
prawem.Znamiennymtegoprzykłademmożebyćjednazsytuacji
zhistoriipowojennychNiemiec,akonkretniezhistoriiRFN.
WmomenciewejściawżycieUstawyzasadniczejRepubliki
FederalnejNiemiecz1949roku(tennajważniejszyaktprawny
wpaństwieniemieckimeksponowałgodnośćczłowiekajako
podstawęrelacjijednostkizpaństwemiinnymiludźmi)
społeczeństwoniemieckieniewykazywałosięświadomością
ochronyprawczłowiekawsytuacjidrastycznychnaruszeń.
Wplacówkachizolacyjnych,np.ośrodkachwychowawczych
isierocińcach,dochodziłodomolestowaniaseksualnego,
nieludzkiegoiponiżającegotraktowaniaikaraniadzieci.Według
amerykańskiegosocjologaE.Goffmana,którynazwałteplacówki
„instytucjamitotalnymi”,młodepaństwoniemieckie,mimo
żeposiadałouprawnieniakontrolne,nigdyznichniekorzystało.
Tropemskandalicznychpraktykniepodążyłżadendziennikarz,żadensędzianie
położyłimkresu.Wpaństwieprawapowstajeprzestrzeńbezprawia.Wtamtych
czasachwplacówkachopiekuńczo-wychowawczychbardzoczęstozamykano
dzieci„odróżniającesię”odpozostałychrówieśników–zgorzejsytuowanych
rodzin,ofiaryrozwodów,nastoletnichbuntowników,którychjedynym
występkiembyłydługiewłosy6.
DziśtakasytuacjawNiemczechbyłabyraczejnie
dopomyślenia.Musiałoupłynąćwieleczasuodstworzenia
przepisówprawadowprowadzeniaichwżycie,odmomentu
przyjęciaprzezpaństwozobowiązańdotyczącychochronypraw
człowiekadotego,abyzaczęłyonefunkcjonowaćwświadomości
obywateliiwcodziennymżyciu.Chociażobecnietakżepojawiają
sięwprasieinformacjeodrastycznychprzypadkachłamaniapraw
człowiekawpaństwach,któredziśuważasięzawzorcowewich
przestrzeganiu,toświadomośćukaranianaruszycieli
izadośćuczynienieofiaromograniczająliczbętychnaruszeń.
Znaczenieprawczłowiekawzrosłowlatach70.XXwieku,
zasprawąprezydentaStanówZjednoczonychJ.Cartera.Prezydent
uczyniłznichczęść„rzeczywistościmiędzynarodowej
polityki”7,mimożeprocestenzapoczątkowanyzostałjużwramach
pracKonferencjiBezpieczeństwaiWspółpracywEuropiewlatach
1973–1975,zakończonychpodpisaniemAktukońcowego
wHelsinkachz1sierpnia1975roku8.Porozumienietoodegrało
dużąrolęwkształtowaniuświadomościspołecznejwdziedzinie
prawczłowieka,równieżwPolsce,będącjednymzinstrumentów
