Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
podstawoweznaczeniemajątuprawaiwolnościwyartykułowanewKonsty-
tucji.Trzebajednakpamiętać,żepośródnichmożnawyodrębnićtakie,które
uznaćmożnazafundamentalneipodstawowe,oraztakie,któremającharak-
terprawzabezpieczającychmożliwośćrealizowaniatychpierwszych.
Wtymkontekścierodzisiępytanie,czywagaiznaczenietychprawsą
jednakowe,czyteżmożnamówićojakiejśhierarchiiprawiwolnościoby-
watelskich.Wydajesię,żetakahierarchiawynikajużzfakturozdzielenia
prawfundamentalnychiniewzruszalnychorazprawzabezpieczających.Wta-
kimstanierzeczyinaczejnależałobytraktowaćnp.prawodożycia(art.38:
„RzeczpospolitaPolskazapewniakażdemuczłowiekowiprawnąochronęży-
cia”)czyprawodoochronyzdrowia(art.68ust.1)niżnp.prawodosądu.
Prawodożyciajestprawemprzyrodzonymipodstawowym,dlategocodo
zasadyniedopuszczasięmożliwościjegopozbawienia,zniesieniaczynawet
ograniczenia,stądwprowadzasięzakazaborcji(zdrobnymiwyjątkami),zakaz
eutanazji,obowiązekochronyżyciaczłowiekaodchwilijegopoczęciaażdo
naturalnejśmierci,atakżeznosikaręśmierci.
Wieleemocjiwzbudzałzwłaszczaproblemaborcjiijejzakresu.Swoje
stanowiskowtejmateriiprzedstawiłtakżeTrybunałKonstytucyjny.Worze-
czeniuzdnia28maja1997r.,sygn.aktK.26/96,przyjął,żeobowiązujący
wówczasart.1pkt2ustawyzdnia30sierpnia1996r.ozmianieustawy
oplanowaniurodziny,ochroniepłoduludzkiegoiwarunkachdopuszczalności
przerywaniaciążyorazzmianieniektórychinnychustaw[20],„wzakresie
wjakimuzależniaochronężyciawfazieprenatalnejoddecyzjiustawodawcy
zwykłego”,jestniezgodnyzobowiązującymwówczasart.1(zasadademokra-
tycznegopaństwaprawnegourzeczywistniającazasadęsprawiedliwościspo-
łecznej)orazart.79ust.1przepisówkonstytucyjnych(obowiązywałyonena
podstawiepozostawionegowmocywskutektreściart.77UstawyKonstytu-
cyjnejzdnia17października1992r.owzajemnychstosunkachmiędzywła-
dząustawodawcząiwykonawcząRzeczypospolitejPolskiejorazosamorządzie
terytorialnym)[21].
Niewątpliwiebardzoważneznaczeniezpunktuwidzeniekształtowania
aksjologicznychpodstawwsferzezwiązanejzochronążyciaizdrowiamiał
wyrokTrybunałuKonstytucyjnegozdnia7października2015r.,sygn.akt
K12/14[32],wktórymrozpatrywałonwniosekNaczelnejRadyLekarskiej
dotyczącym.in.tzw.klauzulisumienia,doktórejodnosiłsięart.39ustawy
zdnia5grudnia1996r.ozawodachlekarzailekarzadentysty[19],odsy-
łającydoart.30tejżeustawy.Chodziłotuoprzewidzianątammożliwość
nałożenianalekarzaobowiązku„wykonanianiezgodnegozjegosumieniem
świadczeniazdrowotnego,pomimożezwłokawudzieleniutegoświadcze-
nianiespowodowałabyniebezpieczeństwautratyżycia,ciężkiegouszkodze-
niaciałalubciężkiegorozstrojuzdrowia”[46].Trybunałuznałtenżeprzepis
zaniezgodnym.in.zzasadąpaństwaprawnego(art.2),zzasadąwolności
sumieniaireligii(art.53ust.1)wzakresie,wjakimdopuszczaonmożli-
wośćwprowadzeniaograniczeniatejżewolności,przekraczającegokonstytu-
cyjnepodstawywtymzakresie(art.31ust.1)oraznaruszającymgodność
2
1.AKSJOLOGICZNEPODSTAWYOCHRONYZDROWIA