Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
DariuszRozmus
decydujejegorozmiar.Czyminnymjestnekropolialiczącado500nagrobków,aczym
innymdużywielkomiejskicmentarz,naktórymleżądziesiątkitysięcyosób.
Osobneustosunkowaniesiędokwestiiprawnychzwiązanychzochronązabyt-
kowychcmentarzyinagrobkówmaszczególneznaczenie,zwłaszczagdybrakśrod-
kównacałościoweopracowanienaukoweikonserwatorskie.Trzebazaznaczyć,że
wszelakiezabytkowecmentarzemusząbyćprzedmiotemopiekikonserwatorskiej,
oczymwspominanojużprzedlaty(m.in.T.Rutkowski1986,s.283-287).Jedną
zpierwszychksiążektraktującychkompleksowoozagadnieniachstanuzachowa-
niacmentarzyżydowskichwPolscejestmocnojużnieaktualnapracaP
.Burcharda
(P
.Burchard1990)44.Rozwinięciemiskorygowaniemdanychzawartychwniejsą
kolejneartykułyiksiążkiomawiającelosycmentarzyżydowskichwPolscewokre-
siepowojennym,równieżzzaakcentowaniemproblemówprawnychzwiązanych
zichzachowaniem(F.Połomski1987,s.299-332;K.Urban2006;R.Cebula2011,
s.193-200;R.Cebula2013,s.31-37;K.Bielawski2020,M.Bednarek2020).Wre-
aliachbadawczychspotykamysięteżbardzoczęstozzabytkamiluźnymi,prze-
mieszczonymizeswojegopierwotnegomiejscaosadzenia.Będzieotymjeszcze
obszerniejmowawtejksiążce.
1.4.PRAKTYCZNEDZIAŁANIAZWIĄZANEZOCHRONĄ
CMENTARZYŻYDOWSKICHINAGROBKÓW
Naprzełomielat70.i80.XXw.pojawiłysięnieśmiałepróbywpisaniacmenta-
rzyżydowskichdorejestruzabytków.Pierwszymtakimobiektembyłcmentarzży-
dowskiwWarszawieprzyul.Okopowej,któryzostałwpisanydorejestruzabytków
jużw1976r.45Stałosiętodziękistaraniomm.in.J.JagielskiegoiS.Krajewskiego.
OniteżbyliinicjatoramipowstaniaSpołecznegoKomitetuOpiekinadCmenta-
rzamiiZabytkamiKulturyŻydowskiej(A.Mroczkowska2016,s.132).
rzemimożliwościdziałaniananim)czyL.Hońdy(pochodzizTarnowa),A.Trzcińskiego(pracuje
wLublinie),GórnoślązakaS.Pastuszki,wrocławianinaM.Wodzińskiegoiinnych.Wyjątekstanowi
tylkoA.Michałowska-Mycielska,alenależyonadozespołu,którymożebezpośrednioporuszaćsię
nabadanymobszarze,niedalekoodmiejscazamieszkania,iprzesyłaćmateriałydoWarszawydo
opracowywania.Nawetwtakiejsytuacjikoniecznajestosobistaobecnośćnabadanymobiekcie.
44
Spełniłaonaniegdyśswojezadaniepublikacjiotwierającejproblematykębadawcząijejrolapo-
winnanatymsięzakończyć.Jesttoksiążkazawierającawielenieścisłościiinformacjinieaktualnych.
Każdypopełniabłędy,ichpowodysąróżne.P
.Burchard,gdybymiałmożliwość,zapewnepoprawił-
byiuzupełniłbyswojąksiążkę.Dlategociągłejejwznawianie,bezstosownejkorekty,jestniezrozu-
miałeiszkodliwe,generujepowtarzanieprzezlatabłędnychinformacji.Zdarzasię,żepowołująsię
naniązagraniczniautorzy(A.Rabin2006)ipowielająbłędneinformacjewzagranicznychangiel-
skojęzycznychksiążkach.
45
Staraniaowpisaniedorejestruzabytkówtoobecnieczęstapraktyka.W2018r.wpisanodoniego
cmentarzżydowskiwChrzanowie.Wieletakichobiektówjestwtrakcieadministracyjnegoprocesu
ochronykonserwatorskiej,zapewnewmomencieredagowaniategotekstujużzakończonych.Przy-
kładzPłońskaz2017r.orazzŻelechowaz2013r.możetoilustrować(Pismowsprawiecmentarza
żydowskiego,2017;CmentarzżydowskiwŻelechowie,2013).
