Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Godnośćpacjenta
21
leczniczewobecpacjentów21.Teoretycznerozważaniarychłoprzełożononajęzyk
aktówprawnych.
21Napotrzebęprzestrzeganiaetykiprzezlekarzyzwracanouwagęjużwcześniejwgłębokiejsta-
rożytności.NiektórzyjejźródełdopatrująsięwKodeksieHammurabiego,inniskłonnisąłączyćją
zHipokratesemijegoprzysięgą.WczasachnowożytnychzaprekursorówbioetykiuważasięFran-
cescoCongimilegoiTomasaPercivala.W1949r.,tużpowydaniuPowszechnejDeklaracjiPraw
Człowieka,uchwalonowGenewieKodeksEtykiMedycznej,znanyszerzejjakoPrzysięgaGenewska,
zobowiązującadoposzanowaniażycialudzkiegoodmomentupoczęcia.Problemetykilekarskiej,
wszczególnościwodniesieniudosztucznychzapłodnień,moralnychaspektówłagodzeniabólu,eu-
tanazji,interesowałszczególnieośrodkikatolickie.Wsprawachtych,przyróżnychokazjach,wielo-
krotniezabieraligłoskolejnipapieże,począwszyodPiusaXII.Problemetykiwbiologiiinaukach
ozdrowiunurtowałośrodkiakademickiewStanachZjednoczonychiEuropie,wszczególnościna
uczelniachkatolickich.WEuropieetykibiologiiorazmedycynynauczanonauniwersytetachpapie-
skichwramachtakzwanejnmedycynypastoralnej”
.Problemami,któreobecniemieszcząsięwob-
szarzezainteresowańbioetyki,zajmowanosięwWielkiejBrytaniijużod1962r.zasprawąLondon
MedicalGroup,któranastępnieprzerodziłasięwInstituteofMedicalEthics.Zaeuropejskiecentrum
bioetykiuchodziBarcelona,gdziew1975r.powstałwramachWydziałuTeologicznegotamtejszego
uniwersytetuInstututioBorjadeBioeticaprzekształconypóźniejwosobnywydział;zob.G.Russo,
Storiadellabioetica,w:DizionariodiBioetica,red.S.LeoneiS.Privietera,Palermo1994,s.950.
Pierwszymuniwersytetempaństwowym,gdziewprowadzonozajęciazetykimedycyny,byłPensyl-
waniaStateUniversity,naktórymutworzonodepartamentnaukhumanistycznychdlamedycyny
(1967).StatusmetodologicznybioetykizacząłwypracowywaćD.Callahan,aczkolwiekprzynajmniej
początkowonieposiłkowałsięontymterminem,stawiającjedyniepytaniaorelacjeetykidonauk
medycznychibiologicznych.W1969r.założyłonwNowymJorkuInstituteofSocietyEthicsand
theLifeScience.WtymteżrokupowstajeTeJosephandRoseKennedyInstituteforHumanRe-
productionandBioethicswGeorgetownUniversitywWaszyngtonie.Placówkataopublikowałapięć
tomówEncyclopediaofBioethics.JednaktonieD.CallahanaVanRennsselaerPotterporazpierw-
szyposłużyłsiępojęciemnbioetyka”wartykulezroku1970pt.Bioethics:TeScienceofSurvival.Rok
późniejukazujesięjegoksiążkapt.Bioetica:BridgetotheFuture,NewYork;por.S.Leone,Bioetica,
fedeekultura,Roma1995,s.18.WedługPottera,bioetykęcharakteryzujeinterdyscyplinarność,spoj-
rzeniewprzyszłośćiglobalność,gdyżzajmujesięnietyleteraźniejszością,coprzyszłością,badając
interakcjemiędzyczłowiekiemaśrodowiskiemiichwpływnażycieprzyszłychpokoleń.Obecnie
istniejenaświeciewieleośrodkówzajmującychsięproblematykąbioetyki.WPolscebadaniata-
kieprowadzim.in.MiędzywydziałowyInstytutBioetykiprzyPapieskiejAkademiiPedagogicznej
wKrakowie.Bioetykapodejmujeproblematykędoświadczeńmedycznychnaczłowiekuizwierzę-
tach,eutanazji,samobójstw,aborcji,sterylizacji,sztucznegozapłodnienia,doświadczeńnapłodach,
eugeniki,regulacjipoczęć,sprawiedliwegopodziałuograniczonychśrodkówmedycznych,zajmu-
jesięzdrowiempsychicznymikierowaniemzachowaniemczłowieka,relacjamimiędzypacjentem
alekarzami,opiekąnadpacjentamiumierającymi,wreszciewolnościąbadańnaukowych.Bioetykę
zwykłodzielićsięnateoretyczną–opierającąsięnaetyceiteologii,którejprzedmiotembadańsą
kryteriamoralnychwyborów;klinicznązajmującąsiękonkretnymidecyzjamiwobecokreślonych
pacjentów;polityczną(regulującą),którejprzedmiotemsąregulacjeprawne,wreszciekulturową
badającązależnościmiędzyformacjąkulturowąspołeczeństwaawyznawanymsystememwartości
itzw.nprzyzwoleniemspołecznym”
,rozważającąhistoryczny,kulturowyispołecznykontekstpro-
blemówbioetycznych.Kwestiagodnościczłowiekawaspekcieprawpacjentawpierwszymrzędzie
dotyczyćmusibioetykipolitycznejikulturowej,chociażprzejawisięwdziałaniachklinicznych.
