Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI.Wiadomościwstępne
formę,wjakiejumowamazostaćzawartalDrugiejzestronpozostajewybór:zaak-
ceptowaćproponowanewarunkialbozrezygnowaćzzawarciaumowylTenrodzaj
umówtozwykleumowyzawieranemasowo(przewózkoleją,dostarczanieenergii
elektrycznejczygazu,uzyskaniekredytubankowego)lIchwystępowanie,atym
bardziejelementfaktycznegoprzymusuzawieraniapewnychumów,nieoznacza,
żenastąpiłoodejścieodzasadyrównorzędnościpodmiotówlJakbowiemjużwspo-
mniano,chodziorównorzędnośćprawną,brakelementuprzymusupaństwowegol
Równorzędnośćpodmiotówwystępujeniezależnieodtego,czyźródłemstosunku
cywilnoprawnegosązgodneoświadczeniawoliobustron(jakprzyumowach),czy
teżstosunektenpowstajezmocyprawa,gdyodpowiedniprzepistakiskutekwiąże
zzaistnieniemokreślonegozdarzenia(jaknplstosunekzobowiązaniowypowstający
wprzypadkuwyrządzeniaszkody,zaktórąustawaczynikogośodpowiedzialnym)l
Wkażdymztychprzypadkówstronypowstałegostosunkuprawnegosąwzględem
siebierównorzędne,żadnaniemożenarzucićdrugiej,stosującprzymus,okreś-
lonychobowiązkówl
RozważmyprzykładowonastępującąsytuacjęlOsobanielubiącaswegosąsiadapodpala
musamochód,któryulegacałkowitemuzniszczeniulZgodniezartl415klcl:nKtozwiny
swejwyrządziłdrugiemuszkodę,obowiązanyjestdojejnaprawienia”lPrzesłankiodpo-
wiedzialnościodszkodowawczejzostałyspełnione,awchwilipowstaniaszkodymiędzy
podpalaczemajegosąsiadempowstałstosunekcywilnoprawnyocharakterzezobowią-
zaniowymlTreściątegostosunkujestobowiązeknaprawieniaszkodyobciążającypodpa-
laczaorazprawożądaniaodszkodowaniaprzysługująceposzkodowanemuwłaścicielowi
samochodulNapierwszyrzutokamogłobysięwydawać,żewtakiejsytuacjiniesposób
mówićorównorzędnościpodmiotów,gdyżjednąosobęobciążaobowiązeknałożony
przezustawę,adrugiejsłużyroszczenieodszkodowawczetakżedlatego,żeustawatak
stanowilPrzypomniećjednaknależy,żerównorzędnośćjestpostrzeganajakosytuacja
prawna,wktórejjednazestronniemożeskutecznienarzucićdrugiej,korzystajączprzy-
musupaństwowego,treściłączącegoichstosunkuprawnegolTakasytuacjaniemamiejsca
wopisywanymstanie,gdyż,popierwsze,treśćstosunkuprawnego(zobowiązaniedona-
prawieniaszkody)określaustawa,apodrugie,wpowstałymzobowiązaniuobiestrony
mająpozycjęrównorzędnąlSprawcaszkodymożeprzykładowoumówićsięzposzkodo-
wanym,żeświadczenieodszkodowawczezostaniespełnionewratach,albostronymogą
ustalić,żeodszkodowaniebędzieniższeniżwartośćzniszczonegosamochodu(szkoda),
nplzewzględunatrudnąsytuacjężyciowąpodpalaczal
9
AutonomięstrondopełniabrakbezpośredniegoprzymusulPodkreślićtrzeba,że
chodzitutajonieuczestniczenieorganuwładzypublicznejwkreowaniuirealizo-
waniustosunkówcywilnoprawnychwsposóbbezpośrednilOznaczatoprzyznanie
stronomswobodywyborukonkretnychzachowańodpowiadającychichindywidu-
alnympotrzebom,wyrażającejsięprzedewszystkimwnadaniuimkompetencjido
tworzenia,znoszeniaizmianywichwzajemnychrelacjach(interpartes)indywi-
dualnychnormpostępowania,zabezpieczonychsankcjąorazmożliwościąichegze-
