Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
CzęśćI.Zagadnieniawstępne
Naetapiestosowaniaprawa,wobowiązującymobecniestanieprawnymfunkcjaspra-
wiedliwościowazostałaulokowanawart.53§1k.k.5,przedewszystkimjako„spo-
łeczneoddziaływanie”wynikającezrealizacjicelówkary.Stanowitowprostpowrótdo
brzmieniaart.50§1Kodeksukarnegoz1969r.,któryposługiwałsiętąsamąfrazą(ncele
karywzakresiespołecznegooddziaływania”)ipozostajewopozycjidopierwotnego
brzmieniaart.53§1k.k.,któreograniczałowtymaspekciefunkcjęsprawiedliwościo-
wądonkształtowaniaświadomościprawnejspołeczeństwa”
,eliminującodstraszające
oddziaływanienaspołeczeństwopoprzezsurowekaranie.Ustawodawcaobecniewprost
wskazujenakoniecznośćreaktywowaniakoncepcjiodpłatyjakopodstawowegowy-
znacznikasprawiedliwegokarania,stawiającstopieńspołecznejszkodliwościczynu
orazceleogólnoprewencyjneprzedindywidualnoprewencyjnymi.
Wkontekściefunkcjisprawiedliwościowejpodkreśleniawymagajejrealizacja
względempokrzywdzonegoczyjegoosóbnajbliższych.Rozwiązaniaobowiązu-
jącekładąrównieżnacisknarealizacjęfunkcjikompensacyjnej,dopełniającejfunkcję
sprawiedliwościową.Choćniejestroląprawakarnegoczystakompensacja(costanowi
domenęprawacywilnego,dlategożywysprzeciwdoktrynybudząproponowaneniekiedy
rozwiązaniaprawnokarneograniczającesiędonwykupienia”swojejwinywzględem
pokrzywdzonego,czyliograniczeniasiędorealizacjiobowiązkunaprawieniaszkody
izadośćuczynieniazadoznanąkrzywdębezrealizacjifunkcjisprawiedliwościowej
skierowanejdospołeczeństwa),tojednakwobowiązującymKodeksiekarnymwzmoc-
nionojejrolę,przewidującmożliwośćnietylkoorzeczeniaobowiązkunaprawienia
szkody,leczrównieżzadośćuczynieniazadoznanąkrzywdę,zwyłączeniemmożliwości
orzeczeniarenty.
Niemożnapomijaćrealizacjifunkcjisprawiedliwościowejwzględemskazywanego
sprawcy.Zwłaszczajeżeliorzeczonakarajestkarądolegliwą(atakapowinnabyćzza-
łożeniakarakryminalna),roląsądujestwyjaśnieniepodsądnemuprzyczyntakiego
anieinnegojejwymiaruorazzastosowaniaśrodkówreakcjipenalnej.
Odnośniedoniektórychprzestępstwkoniecznośćrealizacjifunkcjisprawiedliwoś-
ciowejniejesttaksilna,jakwówczas,gdyprzestępstwogodziwdobroindywidualne.
Wprzypadkunarażeniaczynaruszeniadobrazbiorowegonaplanpierwszywysuwa
sięraczejfunkcjaochronna.Obietefunkcjemusząbyćbranepoduwagę,innebędzie
natomiastichznaczenienagruncierealizacjiznamionkonkretnychtypówrodzajowych
przestępstwizastosowaniaśrodkówreakcjipenalnej.
5
Wedługstanuprawnegowynikającegozustawyz7.07.2022r.,którejwejściewżyciezostałoprzesunięte
napodstawieart.5ustawyz26.01.2023r.,womawianymzakresienadzień1.10.2023r.
