Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział2.Karyiinneśrodkipenalne
teoriakary
celekary
etapydziałania
prawakarnego
Rozważanianatematnaturyicelówkary,atakżeinnychkategoriiśrodków
penalnychprowadzisięoddawna.Formułujesięrozmaiteteoriekary,które
możnapodzielićnatzw.absolutne(bezwzględne,retrybutywne),utylitarne
(względne,prospektywne)orazmieszaneteoriekary.Wedługteoriiabsolutnych
karajestodpłatązawyrządzonezło,jestwięcskierowanawprzeszłośćinie
wymagauzasadnieniazpunktuwidzeniajakiejśużytecznościczycelowości
(Kant,Hegel).Wedługteoriiutylitarnychkarajestśrodkiemskierowanym
wprzyszłośćizmierzadoosiągnięciacelówspołecznieużytecznych,wszcze-
gólnościmazapobiegaćnastępnymprzestępstwom(Bentham).Teoriemieszane
łącząwsobieelementyteoriiabsolutnychiutylitarnych.
Kodeksykarneniewypowiadająsięwprostnatematteoriikary.Generalnie
możnajednakstwierdzić,żenawiązujądoróżnychwątków,awięcnajbliżejim
doteoriimieszanych.Podobniemasięsprawawpraktycestosowaniaprawa
karnego.
Wnawiązaniudoteoriikaryorazdotreściprzepisówprawawyodrębniasię
rozmaitecelekariinnychśrodkówpenalnych.Wliteraturzespotykamyróżne
poglądyipropozycjewtejmaterii.
Wydajesię,żenagruncienaszegoprawakarnegomożnamówić5onastępują-
cychcelach,amianowicieo:
1)zaspokojeniuspołecznegopoczuciasprawiedliwości(celsprawiedliwoś-
ciowy),
2)korzystnym(dodatnie)oddziaływaniunaspołeczeństwo(celewzakresie
prewencjigeneralnejczyinaczejprewencjiogólnej),
3)korzystnymspołecznieoddziaływaniunasprawcę(celewzakresiepre-
wencjiindywidualnejczyinaczejprewencjiszczególnej),
4)naprawieniulubzmniejszeniuspołecznegozławyrządzonegoczynem
zabronionym(celkompensacyjny).
Celeteniemusząwystępowaćwkomplecie,np.karyzazwyczajniespełniają
celukompensacyjnego.Niezależnieodtegowposzczególnychrodzajachkar
orazśrodkówpenalnych-należącychdoróżnychkategorii-owecelemogą
występowaćwrozmaitychproporcjachikombinacjach.
Należytakżedostrzegaćzróżnicowaniecelówkar(iinnychśrodkówpenalnych)
naposzczególnychetapachdziałaniaprawakarnego.Oweetapyto:
1)zagrożenieustawowe,
2)wymiarkary(środkapenalnego)windywidualnymprzypadku,
3)wykonaniekary(środkapenalnego).
5Zob.M.Cieślak,Polskie...,s.422in.
