Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DorotaMocarska
Pojęcie,źródłaipodmiotyprawamiędzynarodowegopublicznego
Możnawyróżnićtrzyrodzajesankcjicharakterystycznychdlaprawamiędzy-
narodowego:
1.Sankcjenaturypsychologicznejstwierdzenienaruszeniaprawainapięt-
nowanienaruszającegotoprawoprzezświatowąopiniępublicznąprzezformalną
rezolucjęluborzeczenieorganumiędzynarodowego,np.rezolucjęZgromadzenia
OgólnegoONZ.
2.Sankcjenaturyodwetowejstosowaneindywidualnieprzezpaństwopo-
krzywdzonelubzbiorowoprzyudzialeinnychpaństw.Środkamiodwetowymi
tzw.retorsjeirepresalia.
Retorsjapoleganazastosowaniuwobecpaństwa,którenaruszyłointeresyin-
negopaństwaśrodkówtegosamegorodzaju.Najczęściejretorsjajestodwetemza
podjęcieśrodkówdyskryminującychdrugiepaństwo,np.odebraniekonsulowiexe-
quatur,obniżenierangiplacówkidyplomatycznej,nałożeniespecjalniewysokichceł
natowaryprzywożonezdrugiegopaństwa.Zastosowanieśrodkówretorsjiwobec
drugiegopaństwaniestanowinaruszeniaprawamiędzynarodowego,jednakżepro-
wadzidonaprężeniawstosunkachztympaństwem.
Represaliabezprawnymdziałaniembędącymodwetemzadokonaneuprzed-
niopodobnebezprawie.Represaliamająnaceluwymuszenieodstronyprzeciwnej
poszanowaniaprawamiędzynarodowego.Prawozwyczajowepozwalanastosowa-
nierepresaliówprzyzachowaniuzasadyproporcjonalnościczynodwetowynie
powinienzmierzaćdowyrządzeniaprzeciwnikowiszkodyznacznieprzewyższają-
cejszkodęprzezniegowyrządzonąizasadyhumanitarnościofiarąodwetupo-
winnybyćprzedewszystkimrzeczy,niewolnonp.zaniewykonaniezobowiązań
finansowychlubpolitycznychstosowaćrepresaliówwobecludnościcywilnejczy
jeńców.Represalianależystosowaćtylkowówczas,gdywinnysposóbniemożna
otrzymaćzadośćuczynienia.
3.Sankcjezorganizowanestosowanenieprzezpaństwopokrzywdzone,
leczprzezwłaściwyorganmiędzynarodowy.Sankcjetemogąmiećcharakterorga-
nizacyjny,np.wykluczeniezorganizacjimiędzynarodowej,gospodarczy,politycz-
nyanawetwojskowy.
Organemupoważnionymdostosowaniasankcjizbrojnychwewspółczesnym
prawiemiędzynarodowymjestRadaBezpieczeństwaONZ,aichzastosowanie
możedotyczyćjedyniezgodniezKartąONZsytuacjizagrożeniapokojulub
atakówagresji.
Charakterystycznącechaprawamiędzynarodowegojestponadtobrakobowiąz-
kowegosądownictwa.Kompetencjasądumiędzynarodowegoopierasięzawsze,w
odróżnieniuodstosunkówwewnętrznych,nazgodziepaństwstanowiącychstrony
wsporze.Wyrażeniezgodymożenastąpićwdrodzeprzekazaniakonkretnegospo-
rusądownictwumiędzynarodowemualbowdrodzeprzyjęciaklauzuligeneralnej
przekazującejokreślonąkategorięsporówtemusądownictwu,gdybywprzyszłości
11