Prawo podmiotowe w prawie pracy - a względem „kogo”?

Anna Musiała

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-232-4039-6

DOI:

-

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

199

XML:ISBN/ISSN:

Bibliografia:

Musiała, Anna. Prawo podmiotowe w prawie pracy - a względem „kogo”?. Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2022, 199 s. ISBN 978-83-232-4039-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Musiała, A.

A2

T1 Prawo podmiotowe w prawie pracy - a względem „kogo”?

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2022

SN 978-83-232-4039-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 291451, author = "Musiała, Anna", editor = "", title = "Prawo podmiotowe w prawie pracy - a względem „kogo”?", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2022", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-4039-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Musiała, Anna

ED -

TI - Prawo podmiotowe w prawie pracy - a względem „kogo”?

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2022

SN - 978-83-232-4039-6

ER -

Netografia (standard APA):

Musiała, Anna. Prawo podmiotowe w prawie pracy - a względem „kogo”? [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2022 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/prawo-podmiotowe-w-prawie-pracy---a-wzgledem-kogo-anna-musiala-291451.

prawo, prawo pracy, prawo podmiotowe, system prawny

Monografia prezentuje nowatorskie spojrzenie na prawo pracy. Autorka podejmuje się przedsięwzięcia na gruncie polskiej nauki prawa niezwykle odważnego, nowatorskiego i zmierzającego w kierunku pozwalającym adekwatniej ująć rzeczywistość. Proponuje...

ISBN/ISSN:

978-83-232-4039-6

DOI:

-

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

199

XML:ISBN/ISSN:

Wprowadzenie12
1. Wyjaśnienie i uzasadnienie wyboru tematyki16
Rozdział I. Zagadnienia wstępne16
2. Stan badań w zakresie tematu21
3. Założenia wyjściowe dla sformułowania koncepcji i hipoteza badawcza oraz podstawowe wątki problemowe23
4. Konstrukcja opracowania24
1. Uwagi wstępne28
2. Podstawowe i pochodne sytuacje prawne. Złożone sytuacje prawne28
Rozdział II. Sytuacje prawne – sytuacje regulowane przez normy prawne. Prawo podmiotowe. O „problemie” praw podmiotowych w prawie pracy28
3. Prawo podmiotowe jako kompleks sytuacji prawnych34
3.1 Prawo podmiotowe „w ogólności”. Spór o „istotę” prawa podmiotowego – spór o wartości. Krytyczne spojrzenie na proces formalnej analizy praw podmiotowych34
3.2 Prawo podmiotowe jako kompleks sytuacji prawnych na gruncie praw człowieka. Koncepcja: prawa człowieka do stanu należnego40
4. „Problem” praw podmiotowych w prawie pracy45
4.1 Multicentryczność praw podmiotowych w prawie pracy. „Wielość” podmiotów zobowiązanych „z tytułu” realizacji praw podmiotowych „człowieka pracującego”45
4.2 O przydatności koncepcji prawa człowieka do stanu należnego, czyli w odpowiedzi na złożoną strukturę systemu ochrony praw człowieka „człowieka pracującego” w prawie pracy51
4.3 Prawo a wolność w prawie pracy57
5. Podsumowanie60
1. Uwagi wstępne62
Rozdział III. Prawa podmiotowe w prawie pracy: czy rzeczywiście alternatywa dla ich publicznoprawnego bądź prywatnoprawnego charakteru?62
2. Prawa podmiotowe prywatne – sens i istota konstrukcji, rodzaje63
3. Prawa podmiotowe publiczne – sens i istota konstrukcji, rodzaje69
4. Prawa podmiotowe „w ogólności”. Dobro (wartość) jako fundament prawnej konstrukcji prawa podmiotowego78
5. Prawa podmiotowe w prawie pracy: prywatne czy publiczne? O doktrynalnym ujęciu tych praw86
6. O przydatności konstrukcyjnej prywatnych/publicznych praw podmiotowych na gruncie prawa pracy89
6.1. Teoretyczna konieczność wskazywania na prawa podmiotowe w prawie pracy89
6.2. Jeśli prawa podmiotowe: „publiczne”, to znaczy…względem państwa? Władzy publicznej? Pracodawca w „formule” władzy publicznej94
6.3. a jeśli „prywatne”? To znaczy jakie? Prywatne podmioty jako zobowiązani z tytułu publicznych (konstytucyjnych) praw podmiotowych. Horyzontalność oddziaływania publicznych (konstytucyjnych) praw podmiotowych102
7. Koegzystencja publicznych i prywatnych praw podmiotowych w prawie pracy. Przykład dobra (wartości) satysfakcji z pracy jako dobra budującego ogólnie pojęte prawo podmiotowe, zarówno publiczne, jak i prywatne. Ale przede wszystkim o potrzebie „czuwania” nad koniecznością ciągłości procesu wyodrębniania kolejnych dóbr (wartości) w prawie pracy107
8. Państwo jako adresat publicznego prawa podmiotowego z zakresu prawa pracy a zadania publiczne państwa – uwagi porządkujące w kontekście prawa pracy. O społecznych „półperyferyjnych” stosunkach pracy w Polsce i szansach na ich zmianę w kontekście poszerzenia zadań publicznych związanych z pracą113
9. Podsumowanie118
1. Uwagi wstępne120
Rozdział IV. Konstytucyjne (publiczne) prawa podmiotowe na gruncie prawa pracy – o prawach człowieka „człowieka pracującego” z perspektywy Konstytucji RP – „treść i procedura”120
2. Określenie treści praw człowieka „człowieka pracy” (praw społecznych) – zagadnienia materialne126
2.1. Warunki ustalenia treści konstytucyjnych praw socjalnych. Zasady: godności, równości, nienaruszalności istoty praw i wolności człowieka126
2.2. Granice ingerencji w prawa i wolności człowieka pracującego132
2.3. Znaczenie art. 81 Konstytucji w określaniu treści praw i wolności człowieka „pracującego”136
3. Określenie treści praw człowieka „człowieka pracy” (praw społecznych) – zagadnienia formalne139
3.1. Perspektywa jednostki: art. 77, 79 Konstytucji. Horyzontalne stosowanie praw konstytucyjnych. Normy samowykonalne139
3.2. Perspektywa „sądu”: art. 8, 178 ust. 1 Konstytucji. Dochodzenie konstytucyjnych praw socjalnych na drodze sądowej w zakresie rdzenia tych praw oraz tzw. elementów peryferyjnych148
4. Podsumowanie157
1. Uwagi wstępne160
Rozdział V. „Podmiotowe” prawo pracy. Prawo pracy w sensie podmiotowym – odpowiedź na realizację praw człowieka160
2. Prawo pracy – prawem podmiotowym! Szkodliwość utrzymywania pojęcia prawa pracy jako prawa przedmiotowego i przyczynach tego stanu rzeczy161
3. Spór o charakter prawa pracy: czy rzeczywiście kluczowy?166
3.1. Czy stosunek prywatny może być „publiczny”? O publicznym charakterze norm powszechnie obowiązujących w prawie. Porządek publiczny166
3.2. Prywatnoprawny „pracodawca” w systemie administracji publicznej w związku z realizacją praw człowieka „człowieka pracującego”. „Administracyjny” stosunek pracy?172
4. Stosunek pracy: czy rzeczywiście centralna instytucja prawa pracy?175
4.1. Pracownik we wspólnocie realizującej prawa człowieka. Zakładowa wspólnota pracy w strukturze państwa. A czy zakład administracyjny?175
4.2. Prawa podmiotowe jako podstawowe teoretycznoprawne narzędzie prawa pracy w realizacji polityki społecznej179
5. Podsumowanie182
Zakończenie184
Bibliografia188
Summary (Subjective rights in labour law - and towards ‚whom’? The dispute over the nature of labour law)194

najlepiejunormowaćjegosytuacjęspołeczną,awięcjegosamego–tegoczło-

wieka,alerównieżsytuacjęowegoczłowiekawspołeczeństwie.

Problematykarozróżnieniaprawawsensiepodmiotowyiprzedmioto-

wymniejestkwestiąﬂnową”.JużRzymianiewskazywalinatakiepojęciajak

nius”inlex”.WewspółczesnychporządkachprawnychEuropyZachodniej,

owobardzoważnerozróżnienie,podkreślanejestdodziś.WeFrancjiwska-

zujesięna:nloi”indroit”,awprawiebrytyjskimna:nlaw”inright”.Czyzatem

wPolscetegorozróżnieniabrakuje?Możnabyłoposzukiwaćnagrunciepol-

skiegoprawaprzedmiotowegorozróżnieniawpostaci:ﬂprawaiﬂustawy”,ale

wydajemisię,żenieznajdujepowyższetakiejsiłyﬂprzekazu”jakwewska-

zanychobcychporządkach.Amożeniejestononatyleﬂważne”,zwłaszcza

zpunktuwidzeniapolskiegoprawapracy,abyonieﬂwalczyć”?Przedodpo-

wiedziąnatodrugiepytanienastąpipróbawskazania,czymwistocieprawa

podmiotowesą;innymisłowy,spróbujęwskazaćnaichdefnicję.

Niewdającsięwsporyideologicznebędącezprawamipodmiotowy-

mizwiązane–myślę,żepogłębionareﬂeksjawzakresieogólnegopojmo-

waniaprawpodmiotowychwPolscenigdyniepowstaładlatego,żeteo-

retycyprawadośćniefortunnietędyskusjęwokółprawpodmiotowych

ﬂułożyli”.WpierwnależywskazaćnastanowiskoKazimierzaOpałkawtej

mierze,który,poprostu,zanegowałsensprawpodmiotowychperse.No-

tabene,byłotocharakterystycznedladoktrynypaństwkomunistycznych.

Ówczołowywówczasteoretykpraw–wyraźnienawiązującdoklasyków

marksizmu–stwierdził,żeﬂskończyćjużtrzebazporuszaniemsięwza-

czarowanymkręguróżnychwariantów«władztwawoli»,«sferywładzy»,

czy«chronionychinteresów»”2.To,conazywasięteoriamiprawapodmio-

towego,K.Opałekokreśliłjakoﬂstojącenapoziomieprzednaukowymteo-

rieocharakterzerealistycznym,względniewulgarno-naturalistycznym”

izalecałpozbyciesięterminuﬂprawopodmiotowe”zterenunaukiprawa3.

TeoretycznaanalizaprawapodmiotowegoprzedstawionaprzezS.Wron-

kowską–jaktrafniezauważaMałgorzataPyziak-Szafnicka,choćwolnaod

sformułowańzaczerpniętychzideologiimarksistowskiej,równieżwpisuje

sięwnurtpoglądówwjakimśsensienegującychistnienieprawapodmioto-

wego4.Autorka,S.Wronkowska,wyrażawzasadzieaprobatędlapodejścia

K.Opałkawprzedmiotowejmierze,obrakunaukowejprzydatnościpra-

wapodmiotowego,aposługiwaniesiętymzwrotemakceptujejakopewną

ﬂkonwencjęterminologiczną”,stosowanązwłaszczawprawiecywilnym,

2K.Opałek,Prawopodmiotowe,Studiumteoriiprawa,Warszawa1957,s.9.

3Ibidem,s.216,408.

4M.Pyziak-Szafnicka,Pojęcieprawapodmiotowego,w:Systemprawaprywatnego,t.1,Prawo

cywilne–częśćogólna,M.Safjan,red.,Warszawa2012,s.787.

16

AdamMickiewiczUniversityPress©2022