Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Normaprawnajakokategoriapragmatyczna
wypowiedzijestdominująca,zależyodkontekstu,wktórymsiędanawypowiedź
pojawialWwypadkufunkcjireferencjalnejwyrażeńproblemtenpoleganatym,że
jeśliograniczymysiędorelatywizacjitylkozewzględunaznaczenie,togrozinam
nagrunciejęzykanaturalnegozakwalifikowaniewiększościwyrażeńtegojęzykado
klasywyrażeńlogiczniewadliwych,boobdarzonychnplcechąeliptycznościlSta-
niemywówczaswabsurdalnej,zpunktuwidzenialingwistyki,rolikonstruktorów
definicjisyntetycznychwyrażeńjęzykanaturalnegolStądrolakontekstuwyrażeń
badanychwichfunkcjiodniesienialKontekstwyrażeniajestjednymzczynników
pomocnychdoustaleniajegoznaczenia,czylizbadania,jakwypowiedźpełniswoją
funkcjęreferencjalnąlNatomiastwwypadkufunkcjikierowaniazachowaniemrola
użyciaczykontekstusocjolingwistycznegouzyskujejeszczewiększąrangęlDecyduje
bowiemwogóleomożliwościspełnieniaprzezwypowiedźtejfunkcjilProblemten
najlepiejuzmysłowinambardzobanalnyprzykładlOtowczasiejakiejśdyskusji
ktośdlaprzykładuwypowiadanormę:powinnosiępłacićpodatkilDrugasytuacja:
jakaśosobanabyłaokreśloneprawamajątkoweipotejtransakcjidowiadujesię
oistnieniunormy,któranakazujejejzapłaceniepodatkuokreślonejwysokościl
Wpierwszymprzypadkuwypowiedźnazwanannormą”niejestwcaletaką
normą,niekierujebowiemniczyimzachowaniemlNadawcynormyjestobojętna
reakcjaodbiorcynatęwypowiedźlZarównodlanadawcy,jakiodbiorcywypowiedź
nadawcyjesttylkozdaniemdeontycznym,czylizdanieminformującymoistnieniu
takiejnormy,wtymwypadkuchodziowyobrażeniesobieprzezodbiorcęsytuacji
społecznej,wktórejtanormaistniejelInaczejwdrugimprzypadkulTutajodbiorca
jestuczestnikiemkonkretnegoaktukomunikowania,wktórymktośchcewpły-
nąćnajegozachowanielWgruncierzeczyodbiorcanieodczytujetylkowypowie-
dzi,którajestzawartawodpowiednimorganiepublikującymprzepisyprawnelTa
wypowiedźjestentymematem,zaktórymukrytajestcałasytuacjaspołeczna,której
uczestnikiemjestówodczytującynormęczłowiekl
Normajestwięczawszewypowiedzią,aleto,żejestwłaśnieaktemkierującym
działaniem,zależyodcałegotegowydarzenia,którezachodziwkonkretnejsytuacji,
międzykonkretnymiuczestnikamilSamawypowiedźjestjegogłównymelemen-
tem,aleabyaktkomunikacjipełniłakuratfunkcjękierowaniazachowaniem,musi
wystąpićwkonkretnymkontekściespołecznymlAnalizanapoziomielanguejest
bezużyteczna–abyzrozumiećtenakt,musimybadaćgonaetapieużycia,który
nazwaliśmypoprzednioparolel
MożemyzatemzaPaulemRicoeurempowiedzieć,żedokonujesiętutajzda-
rzeniesłowne,dodajmy–specjalnegorodzajulChociażjestonospecyficznewsto-
sunkudoinnychzdarzeńsłownych,bokierujedziałaniem,tojednakwykazuje
wskazaneprzezRicoeuracechykażdegozdarzeniasłownego29l
Pierwszajegocecha:wypowiedźzakażdymrazemspełniasięnasposóbcza-
sowyiaktualny,natomiastsystemjęzykowyjestpotencjalnyipozaczasowyl
29P
lRicoeur,Egzystencjaihermeneutyka.Rozprawyometodzie,Warszawa1975,sl240i241l
45
