Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Lata1977–1989
Drugacecha:językniemapodmiotu,wtymsensie,żepytanie:,,ktomówi?”
niejestprawomocnenatympoziomie,wypowiedźodsyładotego,ktojąwypo-
wiada,zapośrednictwemzłożonejgrywskaźnikówl
Trzeciacecha:oilewjęzykuznakiodsyłajątylkodoinnychznakówwewnątrz
tegosamegosystemu,otylewięcjęzykjestpozbawionyświatazewnętrznego,
podobniejakjestpozbawionyczasuipodmiotowościlWypowiedźjestzawszena
tematczegoś,odsyładoczegoślWwypowiedzispełniasięwięcsymbolicznafunkcja
mowyl
Czwartacecha:językjesttylkowarunkiemporozumienia,któremudostarcza
swekody,natomiastdopierowobrębiewypowiedzidokonujesięwymianaprzeka-
zów,wtymsensiejedyniewypowiedziomwypadaprzypisaćnietylkojakiśświat,
leczrównieżkogośninnego”,kogośdrugiego,rozmówcę,doktóregowypowiedź
jestadresowanalCzyzatemnormaistniejetylkojakowydarzenie?Primafacietak,
botylkowkonkretnejsytuacji,wsplocieokreślonychwypadkówmamydoczynie-
niazkierowaniemczyimśdziałaniemlTrzebajednakpamiętaćotym,żecałyczas
znajdujemysięnagrunciejęzykanaturalnego,któregoentymematyczność(elip-
tyczność)iokazjonalnośćszczególniemocnoprzedchwilązaznaczaliśmylTenjęzyk
samjestzawszepewnymwydarzeniem,badaniejęzykanaturalnegopozakonkretną
sytuacjąjestwzasadziezabiegiembardzojałowymitrzebasobiezdawaćsprawę
ztego,żewówczasograniczamysiętylkodobadaniajakiegośaspektutegojęzykal
Wypowiedźjęzykowajestjednakzawszegłównymelementemwydarzeń,wktórym
występujeużyciejęzyka30lStądteżwzięłysiępróbybadaniaoddziaływaniasamej
mowynakształtowaniesięobrazurzeczywistościpozajęzykowejwnaszejświado-
mości31lDlategoniemożemyzrezygnowaćztwierdzenia,żenormyistniejątylko
iwyłączniejakowypowiedzijęzykowe,chociażspecjalnegorodzaju32lNagruncie
naszejcharakterystykiaktukomunikowaniasięstwierdzamyjednak,żeichcechą
jestto,żesąaktamikomunikowaniasię,wktórychfunkcjądominującąjestfunkcja
kierowaniazachowaniemsięlZkoleitafunkcjamożebyćbadanajedyniewkon-
kretnychużyciachjęzyka,któreogólnienazwaliśmytłempragmatycznymlDlatego
możemypowiedzieć,żewypowiedzi,októrychmówimy,żesąnormami,towgrun-
cierzeczyentymematy,kryjącezasobącałąsytuacjęsocjolingwistyczną,wktórejta
wypowiedźmożepełnićfunkcjękierowaniaczyimśzachowaniemsięlZtegopunktu
widzenianiczegoniedowiadujemysięonormachnapoziomielanguelIstnieją
coprawdawtychkonkretnychsytuacjachnajczęstszesposobywyrażaniawypowie-
dzikierującychdziałaniem,nplprzezużyciesłowa,,powinien”,alewzasadziekażda
wypowiedźmożepełnićtęfunkcjęiwkonkretnejsytuacjibędzierozumianaprzez
uczestnikówjakonormalOwieleczęściejjednakmamydoczynieniazezdaniami
30NasuwasiętutajstwierdzenieMarksa,żejęzykjestformąświadomościl
31PrzykłademmogąbyćpraceSapiral
32DoinnegownioskudochodziJlWoleński,którytwierdzi,żenormanieistniejejakowypowiedź:
porltegoż,Logikainormy,nStudiaFilozoficzne”5,1976,sl56l
46
