Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
cychzjawisk.Przedewszystkimniezwykletużywotnego,bomającegomocne
podstawyidługą(sięgającądoczasówniewolitureckiej)tradycję–zjawiska
etnizacjireligii,aletakże–syndromusakralizacjietniczności,obejmującej
przedewszystkimtradycjęnarodową,etniczną,ludową,którąwłączano(inie-
rzadkowłączasięnadal)doobrzędowościreligijnejiktórejnadajesięcechy
mistyczne.
Przywołanawksiążcerefleksjanadzwiązkamireligiiietniczności,repre-
zentowanaprzezróżnedyscyplinynaukspołecznych(uwzględnionowybrane
tylkopraceantropologiczne(etnologiczne),socjologiczne,historyczneoraz
religioznawcze)
21,pozwoli,jakmniemamy,choćbyczęściowo,odpowiedziećna
pytaniadotycząceznaczącejroliprawosławiawkształtowaniusięświadomości
narodowejSerbówiwprocesieformowaniasiępaństwanarodowego.Pozwoli
takżeustalićrolęSerbskiejCerkwiPrawosławnejwtymzakresie,wszczegól-
nościzaśrolęinstytucjiświętychopiekunów(zwłaszczakultuświętegoSavy)
orazspecyficznegozwiązkuprzeplataniasię,zazębianiaczynakładanianasie-
biesferywierzeniowejitożsamościowejwwymiarzeetnicznym.Przypomnie-
nieidoprecyzowaniewybranychzagadnieńdotyczącychsystematycznego,
mającegokilkusetletniątradycję,procesuwłączaniasięreligiiwstrukturęświa-
domościiideologiinarodowej,bezwątpienia,umożliwiatakżezrozumienie
przemiandokonującychsięwewspółczesnejkulturzeserbskiej,wktórej,we-
długniektórych(przedewszystkimnacjonalistycznieusposobionych)intelektu-
alistówserbskich,prawosławie–czyraczejzideologizowaneświętosawieuzy-
skałowartośćetniczną,stającsięczymśwrodzajunarodowejideologiiitradycji
zarazem.Przeztychostatnichtradycjanarodowawyrastającazprawosławia,
czyteżzprawosławiemzwiązana,traktowanajestnietylkojakoetyczno-
-kulturowedziedzictwo,kapitałpamięcii„magazynznaków”,aletakże
wznacznejmierzejakoswoista„skarbnicanarodowychświętości”,legitymizu-
jącaprzytymautorytetCerkwiserbskiej.
Konstruowanywciąguostatnichpiętnastulatswoistyleksykonduchowego
ikulturowegodziedzictwazawiera„kanoniczną”listępodstawowychznaków,
obecnychwsystemietradycjipozytywnej,uznanychprzezlicznych(nietylko
mocnopodkreślającychsweprzywiązaniedoprawosławia)intelektualistów
serbskich.Znalazłysięwśródnich:charyzmatycznadynastiaNemanjiciówwraz
znajważniejszymwładcą–prarodzicemiojcemnarodu–StefanemNemanją
(żupanSerbiiok.1170–1196r.,potem–dośmierciw1200r.–mnichSimeon),
SerbskiAutokefalicznyKościółPrawosławnyzjegotwórcą–św.Savą(1175–
–1236,arcybp1219–1233),ideadiarchicznejwięziPaństwaiCerkwii„przy-
mierzeświętosawskie”,zwycięskaklęskawbitwienaKosovymPolu(1389)–
„fizycznie”przesądzającaoniemal500-letniejniewolitureckiej,leczwsensie
21Natematpodobnychprocesówzachodzącychwobrębienp.kulturyukraińskiejczyrosyj-
skiejpowstałojużwieleopracowań,zktórychnauwagęzasługujązwłaszczapraceetnologów
ireligioznawców–G.Babińskiego,I.Borowik,W.PawluczukaczyA.Zachariasza.Wtymmiej-
scuwymieńmytylkojednozostatnichopracowańG.Babińskiego,pt.Etnicznośćireligia–formy,
płaszczyznyipoziomypowiązań(w:)Etnicznośćareligia…,s.9–17.
