Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dlatakzakreślonejproblematykibadawczejprzyjętezostałyramyczasowe,wktórychpowinienporuszaćsiętwórcapracy.Początkową
datąjestkwiecień1989rokuiuchwalenieprzezSejmPolskiejRzeczypospolitejLudowejpakieturozległychreformkonstytucyjnych,który
przeszedłdohistoriipodnazwą„nowelikwietniowej”.Napodstawietychregulacjiurządprezydentamógłobjąćgen.WojciechJaruzelski.
Jegokadencja,jakteżiokressprawowaniawładzyprzeznastępnegoprezydentaLechaWałęsę,miałymiejscewczasietransformacji
ustrojowej,kiedytogłównąpodstawękonstytucyjnąstanowiłyprzepisyprzejściowe.Uchwaleniewkwietniu1997rokuKonstytucjiRP,już
zaprezydenturyAleksandraKwaśniewskiego,zwieńczyłoprocestransformacjiustrojupolitycznegoPolski.Nowyaktprzemodelowałpolski
systemrządówizarazemuchyliłcałeustawodawstwokonstytucyjneokresuprzejściowego.Dlategoteżzadatękońcowądlaniniejszych
rozważańprzyjętozakończeniemisjiprezydenckiejprzezLechaWałęsęwgrudniu1995roku.
Szczegółowymcelemrozprawyjestznalezienieodpowiedzinapytanieozwiązekpolitykizarządzaniakompetencjamizestrony
wspomnianychdwóchosóbnastanowiskuprezydentazliniąpolityczną,jakąprezentowalipoobjęciuurzędu.Zgodniezmetodąindukcyjną,
doproblematykibadawczejwłączonoszeregpytańcząstkowych,kształtującychkierunekformułowaniapóźniejszychwnioskóworaz
służącychdoułożeniaodpowiedzigłównej:
JakieprzeobrażeniaustrojowewobrębiekonstytucyjnychiustawowychkompetencjiprezydentawPolscemiałymiejscewlatach1989-
1995?
Jakizakreskompetencjiposiadaliprezydencifunkcjonującywokresietransformacjiustrojowej:WojciechJaruzelskiiLechWałęsa?
Jakieróżnicekompetencyjnewystępująpomiędzytymiprezydenturami?
Wjakimstopniuprzeobrażeniaregulacjiustrojowychwlatach1989-1995pozwalająnawyodrębnieniezbiorukompetencjiwspólnych
ówczesnympiastunomurzęduprezydenta?<
Jakkształtowałasiępraktykakorzystaniazustrojowychkompetencjiwładczychwokresachposzczególnychprezydentur?
Czyijakmożemyzdefiniowaćtermin„liniapolityczna”wodniesieniudotejczęścipublicznieformułowanegoprzezprezydentów
przekazu,którypozostawałpozasferądecyzjiprawnoustrojowych?
Jakąliniępolitycznąreprezentowaliwspomnianiprezydenciorazczymiałaonazwiązekześrodowiskami,partiamilubprojektami
politycznymi,któreprezydencitworzyli?
Jakiezależnościwystępująpomiędzysferązarządzaniaprezydenckimikompetencjamiareprezentowanąprzezobuprezydentówlinią
polityczną?
Wniniejszejpracyprzyjętozasadniczątezę,którazostaniewielowątkowozweryfikowana.Brzmionanastępująco:kompetencjeprzyznane
prezydentowiwPolscenamocyaktówustrojowychuchwalonychwlatach1989-1995stanowiąistotnyinstrumentrealizacjikonkretnejlinii
politycznej,reprezentowanejprzezosobęzajmującątostanowisko.Oprócztego,naużytekprowadzonychbadańprzyjętoszereghipotez
pomocniczych,którepozwoląnaskonstruowaniewnioskównatakimpoziomieogólności,żemożliwymstaniesięzweryfikowanie
zasadniczejtezypracy:
naprzestrzenilat1989-1995możliwymjestwyodrębnieniewspólnegozbiorukompetencjiwładczych,któreistniaływkatalogu
ustrojowychuprawnieńprezydenckich;
osobypiastującestanowiskoPrezydentaRPwrealizacjiswoichcelówpolitycznychniewykorzystująwpełnipotencjałuoddziaływania
władczego,dostępnegowkatalogukompetencjirealizowanychsamodzielnie.
Rozprawaskładasięzdwóchczęści.Częśćpierwszatoanalizaprawno–historycznapolskiejprezydenturyprzedrokiem1989oraz
porównawczaanalizaprawnokonstytucyjnakatalogukompetencjiprzynależnychgłowiepaństwawokresachprezydenturW.Jaruzelskiego
iL.Wałęsy.
Wrozdzialepierwszymnakreślonoryshistorycznyewolucjiurzędugłowypaństwawlatach1918-1989.Składająsięnańzawiłe
idramatycznelosypolskiejpaństwowości,wtymtakżeróżnorodnarolaprezydenturywokresachpokoju,wojnyiuchodźstwa.
Drugirozdziałstanowiprawnoustrojowaanalizaprezydenckichkompetencjiwlatach1989-1995,wktórejniemogłozabraknąćtakże
kontekstupolitycznegoomawianychprzemian.Dlategoteżprześledzonownim,uzasadnianąwydarzeniamipolitycznymi,ewolucję
ustrojowąinstytucjiprezydentaiwskazanoczynniki,któreprzyczyniłysiędoprzyznaniagłowiepaństwaokreślonychuprawnieńnamocy
konstytucjiiustawzwykłych.
RozdziałtenwieńczyklasyfikacjawszystkichkompetencjiustrojowychPrezydentaRPwlatach1989-1995.Najejpodstawiewybrany
zostałzbiórkompetencjiwładczychwspólnychdlaobupiastunówtegourzędu.Ostatnietapprzedprzejściemdozakresubadań
empirycznychstanowiłaselekcjatychkompetencjiwspólnych,któremająbyćprzedmiotemszczegółowejanalizywdalszejczęścirozprawy.
Wzwiązkuzprawnoustrojowątypologiąkategoriikompetencji,przyjętąnaużytekbadaniawyżejwspomnianychzagadnień,struktura
rozdziałumacharakterschematyczny,atytułypodrozdziałówcelowopozbawionesątreścipolitycznych.
Częśćdrugarozprawystanowiinnowacyjnezaproszeniedobadaniaprezydenturywpraktycepolitycznejiustrojowejzapomocą
politologicznejanalizydecyzyjnej.Ramytegobadaniazakreślazgromadzonauprzedniowiedzateoretycznawzakresiesamodzielnych
kompetencjiwładczychprezydenta,któreniekiedyodnajdujązupełnienoweznaczeniapoobjęciuurzęduprzezkonkretnegopolityka.Natym
etapiepodjętazostałapróbazrozumieniaprzyczyn,uwarunkowańikontekstówkonkretnychdecyzjiprezydenta,któryzmocyprzyznanych
muuprawnieństajesięjednymzkluczowychkreatorówpolitykipaństwa.Abytegodokonać,wpierw–wrozdzialetrzecim–nakreślony
zostałschematmetodologicznyzsiatkąpojęciowąiklasyfikacjaminajważniejszychkategoriibadawczych.Wreszcie,wostatniejczęści
rozdziałuwprowadzonezostałonowepojęcieliniipolitycznej,będącepróbąuporządkowaniadotychczasowejpraktykibadawczejizarazem
–ponowniewodniesieniudoosóbsprawującychurządprezydenta–ocenyczyteżweryfikacjispójnościwyrażanychsłówzczynami.
RozdziałczwartytopraktycznarealizacjazaproponowanegomodelubadawczegowodniesieniudoprezydenturyWojciechaJaruzelskiego.
Podzielonyzostałnaczęścidotyczącekolejno:politycznych,ekonomicznychispołecznychkontekstówprezydentury;otoczenia
instytucjonalnego,zarównonajbliższego,związanegozkręgiemwspółpracownikówidoradcówprezydenta,jakteżioddziaływującego
nadecydentazinnychorganówwładzy;szkicuosobowościpolitycznejpiastunaurzędu;analizypraktykipolityczno–ustrojowejwładczych
samodzielnychkompetencjiprezydenta;rekonstrukcjiliniipolitycznej,prezentowanejprzezW.JaruzelskiegonastanowiskuPrezydentaPRL
iPrezydentaRP.
RozdziałpiątystanowianalizęprezydenturyLechaWałęsywtychsamychwymiarach,wjakichnakreślonomisjęjegopoprzednika,
alezuwzględnieniemzmieniającychsięokolicznościikontekstówoddziaływującychnasprawowanietegourzędu.Szczególnąuwagę
poświęconotuopisowiioceniedecyzjipolitycznychzwiązanychzrealizacjąwładczychkompetencjiustrojowychwodniesieniu
