Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ProblempolitycznejjednościwEuropie
bezpieczeństwaidobrobytu,zatomożebyćźródłemgigantycznego
światowegokryzysu;faszyzm,którywlatachdwudziestychmógłuchodzić
jeszczezanowoczesnąideę,skompromitowałsięwkrótce,prowadzącdo
wojny,totalitaryzmuiludobójstwa.Nieinaczejstałosięztrzeciąideologią,
komunizmem,chociażjeszczedługopoIIwojnieświatowej,ażdorozpadu
ZwiązkuRadzieckiegowydawałosię,żenietracionnaatrakcyjności.
Analizanowoczesnego,spójnegomodeluoczekiwańwobecpaństwa
związanychzjegofunkcją(pokój,dobrobyt,bezpieczeństwo),jegoapogeum
wpostacinowoczesnegopaństwanarodowego,potemjegoupadku-niejest
jednakwystarczająca,byzrozumiećlepiejfenomentworzeniaszerszych
politycznychjedności.Problemniepolegabowiemwyłącznienafunkcjo-
nalnejwydolnościlubniewydolnościstrukturwstosunkudoformułowanych
wobecnichoczekiwańzaspokajaniażyciowychpotrzeb.BenedictAnderson
wpracynatematwspólnotnarodowychjakowspólnotskonstruowanych
zwracauwagęnaegzystencjalnywymiarjednościpolitycznej
4.Jegozdaniem
sukcesnacjonalizmuorazpaństwanarodowegowynikałnietylkozfunk-
cjonalnychkorzyści,lecztakże,oilenieprzedewszystkim,ztego,że
potrafiłyudzielićjednostcesensownejodpowiedzinanajbardziejnurtujące
jąegzystencjalnepytania-ośmierćiprzemijanie.ZdaniemAndersona
klęskamarksizmuorazliberalizmuwXXwieku(niestety,nicniemówi
wtymkontekścieofaszyzmie,prawdopodobniezakładającjegocałkowitą
kompromitację)maswojeźródłonietylkowuświadomieniusobieich
dysfunkcjonalności,aleiwtym,żeniedawałysatysfakcjonującejodpo-
wiedziwzakresienajbardziejfundamentalnejtroskiegzystencjalnejczło-
wieka:jakimasensto,corobię,wobecnieuniknionejśmierci,icopotym,jak
umrę?Nacjonalizmipaństwonarodoweznalazłyodpowiedźwzestawie
mitów,instytucjiorazreguł,składającychsięnakompleksowąnarodowo-
-państwowątożsamość.Tatożsamośćpomogławyjśćpozahoryzontjedno-
stkowejśmierci,pozaświatosobyludzkiejzamkniętejwgranicachswego
jednostkowegożycia,iwprowadziłypewienładwobszarjejpodstawowych,
egzystencjalnychlękówwywołanychnieuchronnym.Podobnypunktwidze-
nianasprawę,choćwyartykułowanyinaczej,znajdziemy,moimzdaniem,
wteoriioriginalityandbelongingnessJ.H.H.Weilera
5.
Podobnierozwiązanieproblemuśmiertelnościzaoferowaływproto-
-Europiepolisirepublika,rzymskiimperializm-paxAugusta,awEuropie
chrześcijańskieimperiumśredniowieczneorazabsolutystycznysuwerenizm.
Formowaniepolitycznejwspólnotyniejestwięcwyłączniepotrzebą
wynikającązuświadomieniasobieorazzbezpośredniegodoświadczenia
4B.Anderson,Wspólnotywyobrażone:rozważaniaoźródłachirozprze-
strzenianiusięnacjonalizmu,Znak,Kraków1997,s.22-25.
5J.H.H.Weiler,TheConstitutionofEurope,CambridgeUniversityPress,
Cambridge2004,s.247-249.
8
