Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
gwałtówimasowychmordów;generujetozjawiskauchodźstwaimasowychmi-
gracji,awrezultaciezwyklekończysiękatastrofąhumanitarną.
Badaczeprzybylinakonferencjęwdużejmierzeskupilisięnazdefiniowaniu
zjawiskapaństwaupadłego.Pytano:cotowogólejestpaństwoupadłe?Czyuży-
wanietakiegopojęciamożebyćuprawnione?Wedługwielubadaczyodpowiedź
naostatniepytaniebyłanegatywna.Częśćznichpowoływałasięzresztąnafakt,
żewprawiemiędzynarodowymtakiepojęciewogólenieistnieje.Czymożna
zatemużywaćtegoterminuiwjakichprzypadkach?Wdyskusjachnaukowych,
jakiewciążtocząsiępodczasrozważańnadfenomenempaństwupadłych,suge-
rowanesąróżnemetodyrozpoznawaniaiklasyfikacjitychpaństw.Termin„pań-
stwoupadłe”(failedstate)porazpierwszyzostałużytyprzezGeraldaHelmana
iStevenaRatnerawartykuleAnarchyRules:SavingFailedStates,któryukazałsię
nałamachmagazynu„ForeignPolicy”w1993roku,adwalatapóźniejzostaławy-
danaksiążkaWilliamaZartmanapodtytułemCollapsedStates:TeDisintegration
andRestorationofLegitimateAuthority.Pojęcietojednakprzezlatafunkcjono-
wałogłówniewśrodowiskuakademickim.Sytuacjauległazmianiepozamachach
z11września2001rokunaWorldTradeCenterwNowymJorkuiPentagon
wWaszyngtonie,gdyżodtegomomentuterminfailedstatezacząłbyćpowszech-
nieużywanyprzezpolityków,dziennikarzyipublicystów.Państwaupadłezostały
uznanezamiejsca,wktórychkumulująsięczynnikigodzącewbezpieczeństwo
międzynarodowe.
Wówczastorozpoczętopoważnądebatęnatematkoniecznościwiększego
zaangażowaniasiępaństwiinstytucjimiędzynarodowychwrozwiązaniekryzy-
sów,będącychźródłemdegrengoladypaństwspadającychdopoziomupaństw
upadłych.MożnatuwskazaćnastrategiębezpieczeństwanarodowegoStanów
Zjednoczonych(NationalSecurityStrategyUSA)zwrześnia2002roku,którazo-
bowiązujerządamerykańskidozajęciasięproblemempaństwupadłych.Zwraca
sięuwagę,żewkrajachtychpoprzezupadekinstytucjipaństwowych,anarchię
orazbrakjakiejkolwiekkontrolizestronyczynnikówmiędzynarodowychgrupy
terrorystycznemogąznaleźćsprzyjającewarunkirozwoju.Państwatemogąsta-
nowićtakżedogodnemiejscedlaprzemytubronimasowegorażenia.Zwalczanie
tegotypuzagrożeńjestjednymzcelówpolitykibezpieczeństwaUSApozama-
chachz11września2001roku.TakżeUniaEuropejskawdokumencieASecure
EuropeinaBetterWorld:EuropeanSecurityStrategy,zatwierdzonymprzezRadę
EuropejskąnaposiedzeniuwBrukseli12grudnia2003roku,definiujezagrożenia
pochodząceześrodowiskamiędzynarodowego.Jakogłównewymienionoterro-
ryzm,proliferacjębronimasowegorażenia,konfiktyregionalne,upadekpaństw
izorganizowanąprzestępczość.Trudnoniezauważyć,żekażdezwymienionych
zagrożeńmożewystępowaćniezależnieodsiebie,aupadekpaństwowościmoże
kumulowaćjewszystkie.
Najbardziejznanąmetodąklasyfikacjipaństwupadłychjestrankingsporządzo-
nyprzezwaszyngtońskąorganizacjęFunduszPokoju(FundforPeace)imagazyn
„ForeignPolicy”-przedstawiająonecorokutakzwanyIndeksPaństwUpadłych
