Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AldonaPodolska-Meducka
nazwąOgólnopolskaKonwencjaWęglowa.Organizacjazrzeszała15członków
GórnośląskiejKonwencjiWęglowej(mielizapewnione74%wydobycia)oraz14
członkówDąbrowsko-KrakowskiejKonwencjiWęglowej(25,5%wydobycia)
20
.Pro
-
dukcjazakładównależącychdotejorganizacjidawała98%całejprodukcjiwęgla
wPolsce.Uprzywilejowanąpozycjęzajmowałyzakładygórnośląskie.Przedsię-
biorstwazrzeszonewkonwencjiustalałymiędzysobącenęwęglaorazbadając
rynkizbytu,koordynowałyjegosprzedaż.Wszystkopoto,abywyeliminować
międzyproducentamikonkurencję,któramiałanegatywnywpływnaosiąganą
cenęwęgla,orazułatwićeksportsurowca.
W1930r.upłynąłczas,najakizawartoumowękonwencyjną.Dokonanowtedy
reorganizacjiizmieniononazwępodmiotunaPolskaKonwencjaWęglowa.Tym
razemdoumowyprzystąpiło34uczestników,zktórych18działałonaGórnym
Śląsku.Nowąumowępodpisanow1934r.,małaobowiązywaćprzezokrestrzech
lat.W1937r.przedłużonojąokolejnetrzylata.Wdrugiejpołowielattrzydzie-
stychwskładporozumieniawchodziłykopalnieprodukujące99%węglawPolsce
21
.
Równieżw1925r.podpisanowDąbrowieGórniczejumowękonwen-
cyjną,doktóreprzystąpiływszystkiekopalnie(próczodkrywkowych)Zagłębia
Dąbrowskiego(9przedsiębiorstw)iZagłębiaKrakowskiego(5przedsiębiorstw).
WwynikutegoaktupowstałaDąbrowsko-KrakowskaKonwencjaWęglowa.Celem
zawarciaumowybyłoregulowaniewydobyciaizbytuwęgla.Międzyczłonkami
częstodochodziłodosporówopodziałkontyngentów.WchwililikwidacjiGór-
nośląskiejKonwencjiWęglowejipowstaniaPolskiejKonwencjiWęglowejkopalnie
zokręgówdąbrowskiegoikrakowskiegoutrzymałyjakooddzielnąinstytucję
Dswoją”konwencję,cowzmacniałoichpozycjęwobeckoncernówgórnośląskich
22
.
Tworzeniekonwencjiumożliwiałoproducentomutrzymywanienarynku
krajowymprawiestałych,dośćwysokichcenwęgla.Różniłysięonemiędzysobą.
Naichwysokośćwpływmiałopochodzeniesurowca(najwyższecenywZagłę-
biuGórnośląskim)orazjegoasortyment(miałwęglowybyłprawieo25–40%
tańszyniżwęgielgruby).Wlatachtrzydziestychcorazbardziejwzrastałakon-
trolarządunadwszelkimimonopolami.Jejcelembyłopodporządkowanieich
200,5%wydobyciazarezerwowanodlaGwarectwaBrzeszcze.Początkigwarectw,czylispółek
gwarków(górników),sięgająwgórnictwieśrodkowoeuropejskimXIIw.Wokresiezaborówgwa-
rectwabyłyspółkamizudziałami(kuksami),wktórychprzedmiotemwłasnościbyłakopalnialub
polagórnicze.WokresiemiędzywojennymwpolskimprawiegórniczymnieużywanopojęciaDgwa-
rectwo”,choćnadaldziałałypowstałewcześniejspółki,por.EncyklopediahistoriigospodarczejPolski
do1945roku,t.I,Warszawa1981,s.222.
21
W.Paszkowski,Organizacjapolskiegoprzemysłuwęglowego…,op.cit.,s.58–66.
22Ibidem,s.55–57.
