Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
JacekLuszniewicz
WOG-iitp0),orazzmienianiufljęzyka”decyzji,dziękistosowaniuwobecszczebla
mikroraczejtzw0parametrówekonomicznych(ujętychogólnieipieniężnie)niż
dyrektywnychnakazówilimitów(adresowychirzeczowych)600
Jakwidać,niebyłytoszczególnieszerokieagendyreformatorskie,ażeodzna-
czałysięrównieżprzejściowością,zkolejnychpróbnaprawczychniezostawało
wiele0Przedsiębiorstwompozwalanoconajwyżejwybieraćmiędzywarian-
tamiodgórnieokreślanychzadańorazdecydowaćosposobachiwarunkachich
wykonywania(surowceimateriały,kooperanci,zatrudnienie,płace)0Kluczowe
uprawnieniaregulacyjnewkwestiachinwestycyjnych,cenowych,zaopatrzenia
wpieniądzczywymianyzzagranicązachowywałylubszybkoodzyskiwałyorgany
centralne0Wzasadniczonienaruszonejpostacitrwałotzw0miękkieogranicze-
niebudżetowe,wykluczającemożliwośćupadłościzprzyczynekonomicznych
61
0
Wszczególnościzaśdbanooutrzymaniepolitycznejkontrolinadgospodarką,
zjejgłównymikanałamiwpływu–nomenklaturądyrektorskąikomórkamiPZPR
wprzedsiębiorstwach620
Reformyregulacyjnewyhamowywanozróżnychprzyczyn0Abstrahującod
względówdoktrynalnych,nawetnajbardziejkosmetycznemodyfikacjepozwalały
naswobodniejsząartykulacjęinteresówekonomicznych,ujawniającrozbieżności
ikonfliktyzagrażającestabilnościustrojupolitycznego
63
0Generalnierzeczbiorąc,
korektyizmianywcentralnymkierowaniuwprowadzanonazasadzieNEP-ow-
skiejpieredyszki64:abykosztemustępstwnapolugospodarkizabezpieczyćspra-
60S0Kurowski,Polityka000,op0cit0,s0306–307,309–310;J0Osiatyński,Źródłaopozycjiprzeciwko
reformomrynkowymwgospodarkachcentralnieplanowanych,flKrytyka0KwartalnikPolityczny”1989,
nr31,s055–560Czasamidecentralizowanotakżestosunkiwładzywprzedsiębiorstwachpaństwo-
wych,dopuszczającdowspółzarządzaniareprezentacjezałóg–radyrobotnicze(1956–1958)bądź
radypracownicze(od1982r0)0
61
Miękkieograniczeniebudżetowewystępujewówczas,gdyróżnicainminusmiędzywpływami
awydatkamifirmyskutkujezłagodzeniemzewnętrznychwarunkówfinansowych(większedotacje,
ulgipodatkoweikredytowe,administracyjnedostosowaniecendokosztówitp0)0
62Włączeniedanegostanowiskawobrębpartyjnejnomenklaturywiązałosięzkoniecznością
posiadaniaprzezkandydata(nominata)rekomendacjilubakceptacjiodpowiednichinstancjiPZPR0
W1988r0natejzasadzieobsadzanook0360tys0stanowiskwgospodarce(w1979r0–ok0130tys0)0
A0Bilska,S0Marody,Drzwiobrotowe?[rozmowazJ0Tarkowskim],flKonfrontacje”1989,nr7–8,s0200
KomórkiPZPR,tzw0podstawoweorganizacjepartyjne,umiejscawianonaszczeblucałychprzedsię-
biorstworazichwewnętrznychzakładówiwydziałów0Posiadałyistotneuprawnieniaopiniodawczo-
-stanowiąceiniemniejszewpływynieformalne0Samezaśznajdowałysiępodkontrolądzielnico-
wych,miejskichiwojewódzkichinstancjiPZPR0
63J0Drygalski,J0Kwaśniewski,(Nie)realnysocjalizm,Warszawa1988,s0116–1260
64NEP–NowaEkonomicznaPolityka;mieszana,etatystyczno-rynkowapolitykagospodarcza
wkomunistycznejRosjiwlatach1921–19270Polegałanawycofaniuczęściantyrynkowychrestrykcji
zokresutzw0komunizmuwojennego0Pieredyszką,czyliflchwiląwytchnienia”,określalijąsamibol-
szewicy,cosugerowałoprzywróceniewniedalekiejprzyszłościkursunakomunizacjęgospodarki0
