Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PROBLEMYUKłADUODDECHOWEGOBYDłA
mogąrozwinąćsięowrzodzenia.Wirus
tenrozprzestrzeniasiędrogąkropelko-
wąijestwstanieprzetrwaćwkomór-
kachnerwowychorganizmugospoda-
rzawformieutajonejprzezdługiczas,
awwynikustresumożeulecponow-
nejaktywacji.Rzadkojestonprzyczy-
nązejśćśmiertelnych,alepredestynuje
dowystąpieniagroźnychpowikłań(20).
Wirusbiegunkibydłaichorobybłon
śluzowych(ang.bovineviraldiarrhea
–mucosaldisease,:VD-MD)należy
dorodzinyFlaviviridae.Ubydłapowo-
dujeonprzeważniewystąpieniebiegu-
nek,ainfekcjeukładuoddechowego
sąspotykanerzadziej,alemogąone
przybieraćformęciężkiegozapalenia
płuc.Immunosupresyjnywpływwiru-
sa:VD-MDprowadzidozwiększonej
podatnościorganizmunawtórneinfek-
cjebakteryjne(Pasteurellaspp.,Salmo-
nellaspp.)iinnewirusowe(PI-3,I:R/
IPViinne).Jestonrozpowszechniony
nacałymświecie,dużyodsetekzwie-
rzątjesttrwalezakażonyizapośred-
nictwemtychosobnikówwirusrozprze-
strzeniasięwśrodowiskuhodowlanym.
Zkoleizakażeniewysocezjadliwymi
szczepami:VD-MDprowadzidopo-
wstaniaostrychobjawówklinicznych,
czytozestronyukładupokarmowe-
go,czyteżoddechowego,wskrajnych
przypadkachdochodzićmożenawet
dośmiercichoregozwierzęciaiwna-
stępstwiedodużychstratekonomicz-
nychwhodowlibydła(2,15).
Adenowirusbydlęcy(ang.bovineade-
nowirus,:AV)należydorodzinyAdeno-
viridaeijestodpowiedzialnyzachoroby
zarównoukładuoddechowego,jakipo-
karmowego.Najczęściejadenowirusy
powodująkrwotocznezapaleniejelita
grubego.Zkoleiwpatologiiukładuod-
dechowegozaangażowanyjestnajczę-
ściejadenowirusbydłatypu3(:AV-3).
Powodujeonwzrostc.w.c.,towarzyszy
temuzwykleznacznaniewydolnośćod-
dechowa,wypływznozdrzyorazworka
spojówkowego.Uszkodzeniuulegarów-
nieżnabłonekrzęskowydrzewaoskrze-
lowego,abardziejwirulentneszczepy
mogąteżistotnieupośledzaćfunkcje
obronnemakrofagówwobrębiepęche-
rzykówpłucnych(4,19).
Wirusparainfluenzybydłatypu
3(ang.parainfluenza-3virus,PI3/
:PI3V),należydorodzinyParamyxovi-
ridaeiwywołujetzw.Uparagrypę”.Jest
towirusmniejpatogennyniż:RSV,
aprzebiegchorobyjestczęstołagod-
nylubnawetsubkliniczny.Ubydła
powodujeonwystąpieniekaszlu,pod-
wyższeniec.w.c.orazwypływznoz-
drzyiworkaspojówkowego.Inkubacja
chorobytrwa24-36godzin.Wobrębie
nabłonkarzęskowegowyściełającego
drogioddechowewirustenpowoduje
zmianymartwicze,torującdrogęwej-
ściawtórnymzakaźnymczynnikom
chorobotwórczym(8).
Inne,mniejznaczącedlabydławi-
rusyatakująceteżukładoddechowy,
tokoronawirusybydła(ang.bovineco-
ronavirus,:CoV)należącedorodziny
Coronaviridae.Zwyklepowodująone
najczęściejstanybiegunkoweunowo
narodzonychcieląt,alemogąbyćodpo-
wiedzialnerównieżzałagodniezregu-
łyprzebiegającezakażeniapłuc(3,18).
Zkoleireowirusy(zrodzinyReoviridae)
irhinowirusy(zrodzinyPicornaviridae)
występująstosunkoworzadkoubydła,
niemniejjednakmogąbyćzaangażo-
wanewprzypadkiostrychzapaleń
płuc(16,21).
nymiłokciami,upośledzenieapetytu,
cowkonsekwencjiprowadzidozmniej-
szeniaprzyrostówiutratymasyciała.
Objawynotowanewprzebieguzakaże-
niaM.haemolyticamogąutrzymywać
sięnawetkilkadni,aucielątmożeroz-
winąćsięciężkiewłóknikowezapale-
niepłuciopłucnej,prowadzącenawet
dośmierci(31).
InnyprzedstawicielrodzinyPasteu-
rellaceae–Pasteurellamultocida−jest
równieżuważanazadrobnoustrój
warunkowochorobotwórczyubydła.
Najczęściejwystępujeonawgórnych
odcinkachdrógoddechowych,niewy-
wołującobjawówchorobowych,auak-
tywniasię,gdyorganizmgospodarza
zostaniezaatakowanywcześniejprzez
wirusyoddechowebydłamanifestują-
cesięimmunosupresyjnymcharakte-
remdziałania.Niewielewiadomojak
dotądopatogeneziezakażeńP.mul-
tocidaponadto,żeczynnikiemsprzy-
jającymrozwojowistanuzapalnego
jestnagłazmianawarunkówśrodowi-
skowych.Niekorzystnejestzwłaszcza
znaczneobniżenietemperaturyoto-
czeniaprzyzbytdużymzagęszczeniu
zwierzątnamałejprzestrzeniwpo-
mieszczeniuozaburzonymsystemie
wentylacji.Pewnąrolęodgrywatuteż
pierwotnaaktywnośćwspółdziałają-
cychczynnikówwirusowychiantago-
nizującychbakterii.WPolscezakaże-
niaP.multocidaprzebiegająnajczęściej
wpostacitzw.Ugorączkitransporto-
wej”(pasterelozypłucnejbydła),któ-
rapojawiasiępotransporciezwierząt,
aczynnikiemdecydującym,towarzy-
szącymzakażeniu,jeststres.Rozwija
sięwtedyodoskrzelowezapaleniepłuc
(łac.bronchopneumonia)przebiegające
wformieostrejlubpodostrej,anie-
kiedydochodzirównieżdozapalenia
opłucnej.Występującewtedyobjawy
toduszność,kaszelorazwypływznoz-
drzy,którynajpierwmaformęsurowi-
czą,anastępnieśluzowo-ropną.Zbyt
późnepostawienietrafnejdiagnozy
izwlekaniezpodjęciemleczeniamoże
skutkowaćprzejściemchorobywstan
przewlekły,comawprzyszłościnega-
tywnywpływnaprodukcyjnośćzwie-
rząt(mniejszeprzyrostym.c.),będąc
przyczynąznacznychstratekonomicz-
Bakteriezaangażowane
wchorobyukładu
oddechowegoubydła
Natomiastzgrupyzakaźnychczyn-
nikówbakteryjnychodgrywających
wiodącąrolęwrozwojustanówcho-
robowychukładuoddechowegobydła
należyzwłaszczawymienićbakterie
zrodzinyPasteurellaceae,wśródnich
czołowąrolępełniMannheimiahaemo-
lytica.Mimożejestonakomensalem
górnychodcinkówukładuoddechowe-
goubydła,stajesiębardzopatogenna
wprzypadkachzadziałanaczynników
stresowych,prowadzącdoszybkiego
rozwojupoważnieprzebiegających
przypadkówzapaleńpłuc.Najczęściej
powodujeonazachorowaniaudopiero
coodsadzonychcieląt.Ubydłazarazek
tenwykrywanyjeststosunkowoczęsto,
powodując:gorączkę,śluzowo-ropny
wypływznozdrzy,głuchykaszel,nie-
wydolnośćoddechową,przybieranie
ulgowejpostawyciałazodwiedzio-
4
