Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Charakterystykawybranychzachowańryzykownych…
niczonazdolnośćdoprzewidywaniakonsekwencjiswoichdziałań;zaniżone
poczuciewłasnejwartości;chęćpoprawieniaswojegowizerunkuisamo-
poczucia,upodobnieniasiędoidolii/lubpostacizmediów;wysokipoziom
lęku,brakrównowagiemocjonalnej,nasilonyegocentryzm,małaodporność
psychiczna,stanydepresyjne,zachowaniaautodestrukcyjne,zaniżonepoczu-
ciesensużycia.Niektóreztychpredyspozycji,zwłaszczaposzukiwanieno-
wości,wrażeń,ryzyka,sąprzynajmniejpoczęściwarunkowaneczynnikami
dziedzicznymi,stwierdzonobowiem,iżjedenzgenów-kodującyreceptor
neuroprzekaźnikadopaminygenDRD4,akonkretniejegodłuższeallele-
jestzwiązanyztegotypuzachowaniami;stwierdzonotakżepowiązanietego
genuznadużywaniemnarkotyków,wtymopiatóworazuzależnieniemod
heroiny3.
2.Przyczynyśrodowiskowe,któremogąbyćzwiązanez:
■ogólnąsytuacjąspołeczno-ekonomiczną-dotegotypuprzyczynnależą:
sprzyjającenormyspołecznezwiązanezprzyzwoleniemnastosowanieokre-
ślonejgrupyśrodkówwdanejkulturze,tradycji,religii;stopieńprzestrzegania
normprawnychwdanejspołeczności;wzorcetworzoneprzezosobydorosłe;
dezorganizacjaśrodowiskalokalnego,brakatrakcyjnychsposobówspędzania
wolnegoczasu;reklama;dostępnośćśrodkówiichcena;
■rodziną-tentypprzyczynobejmuje:statusspołeczno-ekonomicznyrodziny
(wbrewpowszechnymoczekiwaniomwedługdanychCBOSponarkotykisię-
gająnajczęściejdziecirodzicówzwykształceniemśrednimipomaturalnym,
dobrzesytuowanych),używanieśrodkówuzależniającychprzezrodzicówiro-
dzeństwo(modelowanie),przyzwoleniezestronyrodziców,złerelacjezrodzi-
cami,nieprawidłowepostawyrodzicielskie(brakzainteresowania,odrzucenie,
nadmiernewymagania,zbytdużyliberalizm),czynnikibiogenetyczne;
■szkołą-wtymprzypadkuprzyczynamisą:poczucieizolacji,trudnościwna-
uce,konfliktyznauczycielami;
■grupąrówieśniczą-tegorodzajuprzyczynamisą:stosowaniesubstancjipsy-
choaktywnychprzezrówieśników,potrzebaakceptacjiiprzynależnoścido
grupy,presjazestronyinnych,konflikty,kontaktznieformalnymigrupami
ocharakterzeantyspołecznym;
Znamiennejestto,żewnarkomanięrzadkopopadająludziedorośli,najczęś-
ciejsątodzieciimłodzież.Cozatemsprawia,żenarkotykisądlanichtakatrak-
cyjne?
Psychologowie,wskazująjakoszczególnieistotne,przedewszystkimtrzyspo-
śródwymienionychmotywów4.Pierwsząprzyczynąjestposzukiwanienowych,
przyjemnychwrażeń-nastolatekpragniezaspokoićswojąciekawośćizdobywać
3R.Plomin,J.DeFries,G.McClearn,P.McGuffin:Genetykazachowania.Warszawa,
PWN2001.
4M.Pasek:Narkotyki?Napewnoniemojedziecko!Warszawa,Toret1998.
