Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WPROWADZENIE
1.1.Genezatematupracy
Jednymznajważniejszychkryteriówocenyjakościwyrobówprzezużytkow-
nikówjestichniezawodność,awięczdolnośćdospełnianiaswychfunkcji
wokreślonymczasie.Poziomniezawodnościmożnazwiększaćpoprzezskróce-
nietegoczasu(np.resursumiędzyobsługowego),przewymiarowaniewęzłalub
zmniejszenierozrzututrwałościwyrobów.
Problemrozrzututrwałościwszczególnysposób,zewzględunaogromną
skalę,dotyczyelementówmaszyntracącychzdatnośćdodalszejeksploatacjina
skutekzmęczeniapowierzchniowego.Doelementówtakichnależąprzede
wszystkimłożyskatoczne,kołazębateiprowadnice.
Analizawynikówbadańtrwałościłożysktocznych,atakżeinformacjeza-
mieszczanewpublikacjachnaukowychskłaniajądowniosku,żemimoiżłoży-
skatoczneznajdująbardzoszerokiezastosowaniewbudowiemaszyn,ichpo-
tencjałjesttylkowbardzoniewielkimstopniuwykorzystywany(około20%),co
wynikazogromnegorozrzutupowierzchniowejtrwałościzmęczeniowej.
Występowanieowegorozrzutuzostałozauważonejużw1860rokuprzez
Wőhlera[318],choćokreślenie„rozrzut”(ang.scatter)pojawiłosiędopiero
wroku1927[236].Wprzypadkułożysktocznychrozrzuttrwałości,czyliróżni-
cemiędzytrwałościąpozornietakichsamychłożyskpracującychwtakichsa-
mychwarunkach,porazpierwszynaukowopotraktowanezostałow1945roku
przezPalmgrenawjegofundamentalnychpracach[150,151,196,197].Przyj-
mujączamiaręrozrzutustosunektrwałościumownejL90dotrwałościnominal-
nejL10(pojęcieL10zostałowprowadzoneprzezPalmgrenaw1924roku[195]),
dlawynikówbadańtrwałościłożyskanalizowanychwtejpracyotrzymanowar-
tośćokoło10.Trzebazaznaczyć,żemimoupływuponadsześćdziesięciulatod
analizprzeprowadzonychprzezPalmgrenarozrzuttrwałościzmęczeniowejło-
żysktocznychprawiesięniezmniejszył[13,298].
Narysunku1.1przedstawionowynikiwykonanychwostatnichlatachbadań
powierzchniowejtrwałościzmęczeniowej[180],nominalnieidentycznych,po-
chodzącychodjednegoproducentałożysktocznych6309.Najdłużejpracujące
łożyskomiałotrwałośćokołodwudziestokrotniewiększąodtego,któreuszko-
dziłosięponajkrótszymczasiepracy.SumatrwałościnominalnychL10(czer-
wonalinia)dlawszystkichtrzydziestubadanychłożyskstanowiwtymprzypad-
kuokoło20%rzeczywistejsumyczasupracydouszkodzeniatychłożysk.Tak
więcwymianałożyskzgodniezobliczeniamiwykonanymiwedługaktualnie
obowiązującychprocedurzaprzepaszczaokoło80%ichpotencjałueksploata-
cyjnego,azdrugiejstronytrzyłożyskauległyuszkodzeniu,nieosiągająctrwa-
łościnominalnejL10(cojestzgodnezjejdefinicjąisposobemwyznaczania-
opiszawartowp.2.2).