Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Projektowanieprocesówiobiektówjakopodstawowyelementdziałalnościinżynierskiej
Przykładowo,płatkowapostaćgrafituodpowiadażeliwomszarym(EN-GJL),
kulistapostaćgrafituodpowiadażeliwomsferoidalnym(EN-GJS).
Wymiarytworzywowe(W
t
)1rysunek1.10b1toilościowecechykonstruk-
cyjne,opisującewłasnościtworzywa,zjakiegobędąwykonaneelementyskładowe
przyszłegowytworu.
Układwymiarówtworzywowychmogąstanowić:
•
własnościstereomechaniczne(granicaplastycznościRe(umownagranicapla-
styczności0,2,Re
0,2
),granicadoraźnejwytrzymałości(R
m
),naprężeniadopusz-
czalnenarozciąganie(k
r
),naprężeniadopuszczalnenaściskanie(k
c
),naprężenia
dopuszczalnenazginanie(k
g
),naprężeniadopuszczalnenaskręcanie(k
s
),do-
puszczalnenaciskipowierzchniowe(p),twardość(HB),liczbaPoissona(υ),
modułsprężystościpodłużnej(E),modułsprężystościpoprzecznej(G)itp.);
•
własnościfizyczne(gęstość,przewodnośćcieplnawłaściwa,współczynnik
rozszerzalnościcieplnej,maksymalnatemperaturapracyitp.);
•
własnościchemiczne(odpornośćnakorozję,odpornośćnakwasy,odpornośćna
zasadyitp.);
•
udziałyprocentoweskładnikówstopowych(zawartośćprocentowawęgla,
zawartośćprocentowamanganu,zawartośćprocentowakrzemuitp.).
Cechytworzywowesąpodawanegłównienarysunkachwykonawczychoraz
wykazachelementówwsposóbsymboliczny,np.stalS355JO(18G2A).Napod-
stawieoznaczeniasymbolicznegopostaćtworzywowąorazwymiarytworzywowe
możnaodczytaćznormiinnychźródełliteraturowych.ZgodniezNormami
Europejskimiobowiązujądwasposobyoznaczaniastali:znakowyiliczbowy,co
przedstawiononazałączonejdoksiążkipłycieCD.
Wwielupracowniachkonstrukcyjnychpodajesięwdokumentacjachistotne
wymiarytworzywowe(W
t
)jakowymiarnominalny(N
t
)zokreślonątolerancjąwy-
miarową(T
t
):
W
t
=N
t
∪T
t
,
(1.6)
(np.R
e
=185±10[MPa]).Naichpodstawieinżyniermateriałoznawcaokreślaro-
dzajtworzywa,zjakiegodanyelementmabyćwykonany.Tolerancjewymiarów
tworzywowychwyznaczająrozkładstrukturwewnętrznychprzyszłegoelementu
isąpodawanesymbolicznienarysunkachwykonawczychizłożeniowych.
CECHYMONTAŻOWE(C
m
)opisująstanyprzyszłegośrodkatechnicznego
isąnadawanepodczasmontażu.Odnosząsięonedowspółdziałającychelementów,
którychstanyokreślająichprawidłowedziałanie.Przykłademmożebyćzłącze
tarciowe,rozprężneprzedstawionenarysunku1.11,któregosystemprzedstawiasię
następująco.Rozpieraneprzezzłączaśruboweklinywywołująstanywpostacisił
promieniowychmiędzyklinemwewnętrznymawałkiemorazklinemzewnętrznym
apiastąślimacznicy,którenastępniesązamienianenasiłytarciamiędzytymipo-
wierzchniami.Wzależnościodmomentudokręcaniaśrubimbusowychnaobwo-
dzieumożliwiasięprzenoszeniezadanegomomentuobrotowegoześlimacznicyna
