Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Wybranepodstawowezagadnieniaekonomiczne
niaćwartośćużytkowąorazwymienną53.Wartośćużytkowajestzwiązana
zocenąprzydatnościdanegoobiektu(przedmiotu)dlaprzedsiębiorstwa,przy
milczącymzałożeniu,żeniejestonprzeznaczonynasprzedaż.Wartośćwy-
miennajestzwiązanazobiektemzbędnymdlajednostkilubniezbytdlaniej
przydatnymwdanymczasieiztegowzględumożliwymdosprzedaży.
Zogólnoekonomicznegopunktuwidzeniamożnawyróżnićconajmniej
czteryrodzajeteoriiwartościorazjejrelacjidoceny:
1.Obiektywnateoriawartości,którakładzienacisknawartościowotwórczą
rolępracy,którąformułowaliwybitniekonomiści:AdamSmith,DavidRi-
cardo,KarolMarks.Wedługniejwartośćdobraokreślająspołecznienie-
zbędnenakładyczasupracyprzeważającejczęściproducentówwprzecięt-
nychwarunkachtechnicznychispołecznych(niezależnośćodindywidual-
nychnakładówpracy).Tenakładysąwyrażanezapośrednictwemceny.
Wymianatowarówpowinnabyćwymianąrównychwartości.Cenyodchy-
lająsięodwartości,alewystępujestałatendencjarynkowa,zbliżającaceny
dopoziomuokreślonegoprzezwartość(prawoprzeciętnejstopyzysku).
2.Subiektywnateoriawartości,wedługktórejwartośćjestznaczeniem,jakie
uzyskująkonkretnedobrawświadomościjednostkigospodarczej,żeodroz-
porządzalnościnimizależyzaspokojeniepotrzebtejjednostki.
Wartośćwynikazużytecznościdóbrorazichograniczoności.Wartość
jestwyrazemstosunkudóbrdopotrzeb.Wartośćmożemiećcharakter
subiektywnyiobiektywny.
Subiektywnycharakterwartościwyrażaintensywnośćpotrzebobjawia-
jącasięwróżnychklasachspołecznych.Wedługprawamalejącejużyteczno-
ścikrańcowejmożliwyjestspadekznaczeniapotrzebwobrębiekażdejklasy
wmiaręzaspokajaniapotrzebtejklasy.
Wartośćjestsubiektywna,tj.różnadlategosamegodobrauróżnych
osób,dziękiczemuodbywasięwymianadóbr.
Obiektywnycharakterwartościwyrażazależnośćstopniazaspokojenia
jakiejśpotrzebyodilościposiadanegodobra,awskutektegowskazujena
znaczeniedanegodobradlajegoużytkownika.
Zarównoujęciesubiektywne,jakiobiektywnewskazująnafaktyczne
zrównanieoburozpatrywanychpojęć.Kwestiąpozostajeustalenieformuły
określaniaichliczbowo.
3.Neoklasycznateoriawartości,wedługktórejwartośćjestokreślonaprzez
użytecznośćkrańcowądobraorazkrańcowykosztwytwarzania(kosztostat-
niejjednostkiprodukcjiwytworzonejprzezproducenta).Każdyzczynników
tworzącychcenęjestwartością.Awięc:
Cena=użytecznośćkrańcowa=krańcowykosztwytworzenia54
53TakierozróżnieniewprowadziłjużUpierwszyekonomista”KsenofontzestarożytnejGrecji,
opisująccechylutni(por.G.B.Spychalski,Zaryshistoriimyśliekonomicznej,WNPWN,1999,
s.20).
54Tj.cenyniewyznaczająkosztyprzeciętne.
Prolegomenadoekonomii
©WydawnictwoKeyTextsp.zo.o.
www.keytext.com.pl
