Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
wykłady,wystawyskierowanedowszystkichwarstwspołecznych,co
niewątpliwieprzyczyniłosiędopowstaniawychowaniazdrowotnego13.
Dotychczasowepoglądynatematzdrowiadoprowadziłydowyłonie-
niasięwXIXwiekumodelubiomedycznegoorazspołeczno-ekolo-
gicznego,rozumianegojakoholistycznepodejściedozdrowia.Prze-
łomemwnaukachozdrowiubyłorównieżopracowaniekoncepcji
imodelusalutogenezy.
Zbiomedycznegopunktuwiedzeniazdrowiemożnadefiniowaćjako
„stan,wktórymkażdakomórkaciałafunkcjonujenaoptymalnympo-
ziomieiwdoskonałejharmoniizkażdąinnąkomórką,lubjakostan,
wktórymkażdyorganfunkcjonujenaoptymalnympoziomiewcałko-
witejharmoniizkażdyminnymorganem”14.DavidMcClellandprzy-
równałmodelbiomedycznydomodelumechanistycznegoKartezjusza;
konkludował:„[ś]ciałotraktowanejestjakmaszyna,naprawianaza
pomocąusuwanialubwymianywadliwychczęścialboniszczeniaciał
obcych,stanowiącychprzyczynęproblemu”15.Modeltenopierałsięna
podstawowymzałożeniu,żestanzdrowiajestbezpośredniozależnyod
wyposażeniagenetycznegoorazstrukturyorganizmu16.Biomedyczne
podejściedozdrowiadominowałodolatpięćdziesiątychXXwieku.
W1951rokuTalcottParsonswpracyTheSocialSystemopracował
koncepcję,wktórejzjawiskozdrowiaichorobyzostałopoddaneanalizie
zperspektywysystemuspołecznego17.WedługT.Parsonsa,zdrowiejest
stanem,„wktórymjednostkawykazujeoptymalnąumiejętnośćefek-
tywnegopełnieniarólizadańwyznaczonychjejprzezprocessocjaliza-
cji”18.Wtakimujęciujednostkazdrowatotaka,którawpełniuczestni-
czywdziałaniuspołecznym,dziękimożliwościdostosowaniasiędo
normpanującychwokreślonymspołeczeństwie.Uznanozatem,żezdro-
wieniejestwyłączniedomenąmedycyny,alerównieżinnychnauk,
13Ibidem,s.737–739.
14B.URAMOWSKA-ŻYTO:Socjologicznekoncepcjezdrowiaś,s.66.
15Ch.L.SHERIDAN,S.A.RADMACHER:Psychologiazdrowiaś,s.4.
16E.SYREK:Środowisko,kulturaizdrowie.W:E.SYREK,K.BORZUCKA-SITKIEWICZ:
Edukacjazdrowotna.Warszawa:WydawnictwaAkademickieiProfesjonalne,2009,
s.45.
17B.WOYNAROWSKA:Edukacjazdrowotnaś,s.70.
18Ibidem,s.71.
