Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

Jakub Banasiak

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-64177-76-7

DOI:

Wydawnictwo:

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

888

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Banasiak, Jakub. Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa. Red. . : Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2020, 888 s. ISBN 978-83-64177-76-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Banasiak, J.

T1 Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

PB Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

YR 2020

SN 978-83-64177-76-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 239897, author = "Banasiak, Jakub", editor = "", title = "Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa", publisher = "Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie", year = "2020", address = "", isbn = "978-83-64177-76-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Banasiak, Jakub

ED -

TI - Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

PB - Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

CY -

PY - 2020

SN - 978-83-64177-76-7

ER -

Netografia (standard APA):

Banasiak, Jakub. Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa [baza danych online] : Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2020 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/proteuszowe-czasy-rozpad-panstwowego-systemu-sztuki-19821993-stan-jakub-banasiak-239897.

historia, sztuka, PRL, transformacja, stan wojenny w Polsce

Książka opowiada o przeobrażeniach państwowego systemu sztuki w schyłkowym PRL i w początkach transformacji ustrojowej. Jej autor, wychodząc poza utarte narracje na temat kultury artystycznej lat 80. XX wieku, koncentrujące się na oporze twórców w...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-64177-76-7

DOI:

Wydawnictwo:

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

888

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Spis treści3
Podziękowania11
Wykaz skrótów15
Wprowadzenie21
Część I85
Stan wojenny i „normalizacja” (1982–1986)85
Rozdział 1. Reorganizacja państwowego systemu sztuki w stanie wojennym86
„Trzeba ratować”. Kultura wobec reformy gospodarczej86
W stronę komunizmu narodowego. Polityka kulturalna po wprowadzeniu stanu wojennego105
Ostatnie kuszenie ZPAP. Reorganizacja związków twórczych114
Rozdział 2. Próba stabilizacji państwowego systemu sztuki po stanie wojennym132
Powstawanie neozwiązków. Nowe struktury, nowe problemy132
Czyj mecenat? Spór aparatu partyjnego z administracją państwową140
„Komisja nie przydzieliła”. Rynek plastyczny w dobie reformy gospodarczej148
„Czuły instrument państwa”? Próba naprawy mecenatu socjalno-bytowego159
Finansowanie przez fundusze. Iluzoryczna korekta reformy170
„Panuje stan dezintegracji”. Bilans przekształceń państwowego systemu sztuki175
Rozdział 3. Handel sztuką w dobie reformy gospodarczej202
Państwowy handel sztuką po stanie wojennym202
Prywatne galerie sztuki współczesnej w latach 1982–1986. Skala zjawiska, model funkcjonowania213
„Z galerii żyło się znakomicie” Ceny, asortyment i klienci w galeriach prywatnych222
Rozdział 4. Podziemie artystyczne Idee, dyskurs, linie podziału237
Instytucjonalizacja podziemnej kultury237
Bojkot, kulturotresura, normalizacja. Przemiany dyskursu podziemia artystycznego na przykładzie „Kultury Niezależnej”244
„Nawet najzagorzalsi jakąś końcówkę zanurzają”. Plastycy wobec bojkotu264
Rozdział 5. Plastyka jako element kultury młodzieżowej Pierwsze symptomy odwilży292
„Być razem”. Władza wobec kultury młodzieżowej, młodzież wobec władzy292
Sytuacja młodej plastyki po wprowadzeniu stanu wojennego298
Galerie studenckie, galerie autorskie, galerie państwowe. Młoda sztuka w obiegu oficjalnym po stanie wojennym302
Ekspresja lat 80-tych jako symptom odwilżowej polityki kulturalnej314
Młoda plastyka w prasie oficjalnej po stanie wojennym325
Czas odwilży, czas kryzysu (1986–1989)366
Część II366
Rozdział 6. Nowa strategia obozu władzy367
„Nic nie zapowiadało zmian”. Geneza drugiej odwilży367
„Pozyskiwać, nie tracąc”. Władza, artyści, dialog370
„Nic o stowarzyszeniach bez stowarzyszeń”? Sytuacja w sektorze plastyki379
„Teraz robią karierę”. Młoda plastyka jako symptom i funkcja liberalizacji systemu383
Rozdział 7. Odwilż instytucjonalna Kooptacja w praktyce402
Nowy Arsenał na nową odwilż402
Świeżo malowane, czyli przeciw „pospolitemu ruszeniu”. Koniec bojkotu CBWA Zachęta420
Centrum Sztuki Współczesnej. Kooptacja awangardy429
Młoda sztuka w apogeum drugiej odwilży. Stan posiadania442
Rozdział 8. „Burzyciele” i „emeryci” Krytyka artystyczna drugiej odwilży453
Przeciwko „etatystom” polskiej plastyki Liberalizacja prasy oficjalnej453
„Kolega ofiary bił brawo”. Gra o nowy kanon475
„Obieg” alternatywny486
Rozdział 9. Państwowy system sztuki w dobie przekształceń gospodarczych schyłkowego PRL500
Drugi etap reformy gospodarczej, czyli (powoli) ku rynkowi500
„Tyle socjalizmu, co na czerwony szyld!”. Sektor kultury wobec przemian gospodarczych503
„Podstawowych asortymentów brak jest od wielu miesięcy”. Rozpad mecenatu w sferze plastyki512
„Świadczący rzeczy”. Oddolna prywatyzacja państwowego systemu sztuki518
Reformy i krytyki. Państwowy handel sztuką wobec wolnego rynku528
Rozdział 10. Prywatny handel sztuką w dobie kapitalizacji komunizmu542
Hossy ciąg dalszy542
Andrzeja Bonarskiego kuszenie klasy średniej545
Fundacje – pomiędzy rynkiem a państwem. Narodziny trzeciego sektora563
„Przebić się!”. Dyskurs rynkowy w krytyce artystycznej schyłkowego PRL568
Narodowa Rada Kultury vs homo œconomicus. Ostatnia próba ratowania socjalizmu586
Rozdział 11. Podziemna prasa kulturalna wobec odwilży597
„Kultura Niezależna”. Na barykadzie do końca i o jeden dzień dłużej597
„Szkice”. Pomiędzy pryncypializmem a realiami epoki607
Rozdział 12. Co po odwilży? Strategie na czas przełomu623
„Roszczeniowe, zachowawcze, kombatanckie”. Co po neozwiązkach?625
Fundacja Plastyki Polskiej i Komitet Sztuk Wizualnych. O reorganizację państwowego systemu sztuki632
„Platforma”. Ostatnia szarża neozwiązków640
„Tak być nie może!”. Zinstytucjonalizować Arsenał ’88644
Poza granicami odwilży. Przeciw komunie, przeciw porozumieniu650
Rozdział 13. Jak wyjść z podziemia?660
Środowisko byłego ZPAP wobec przemian politycznych 1988 roku660
„Wotum nieufności”. Dwa scenariusze dla ZPAP665
„Podzieleni, na bardzo różne sposoby podzieleni”. Artyści (nie) przy Okrągłym Stole669
Część III680
Przełom, czyli kontynuacja. Konstruowanie pamięci, wygasanie odwilży (1989–1993)680
Rozdział 14. Ciąg dalszy nastąpił Likwidacja państwowego systemu sztuki681
Z podziemia do jaskini. Kultura w nowym systemie682
„Trzeba podjąć radykalne decyzje”. Departament Plastyki w „okresie przejściowym”692
„Bezwzględne reguły gry ekonomicznej”. Koniec mecenatu państwa w sferze plastyki697
„Metody stanu wojennego”. Demontaż mecenatu pogrudniowego715
BWA wobec reformy samorządowej. Odeprzeć „pokusy likwidatorskie”720
Jaka galeria narodowa? Spory o CBWA Zachęta731
Likwidacja Departamentu Plastyki. Koniec transformacji mecenatu państwa w sferze plastyki746
Rozdział 15. Rynek sztuki współczesnej wobec rozpadu państwowego systemu sztuki764
„Sojusznikiem artysty jest rynek”. „Art & Business” jako źródło i przedmiot badań764
„Wszystko zdarzyć się może”. Rozwój i upadek rynku aukcyjnego doby przełomu772
„Nie tegośmy oczekiwali”. Galerie prywatne w kapitalizmie785
Rozdział 16. Proteuszowe czasy Sztuka i jej narracje po 1989 roku805
„Zjawiska o niepewnym jeszcze horoskopie”. Renegocjacje kanonu lat 80.805
„Piana nowego życia”. Krytyka artystyczna w „okresie przejściowym”814
Postmodernizm, czyli logika kulturowa wczesnego kapitalizmu828
Zakończenie. 1982–1993: przedłużona dekada845
Bibliografia860

Stołu

,Znak,Kraków2009,s.73–98.

52P

.Juszkiewicz,

Odrozkoszyhistoriozoﬁido„grywnic”

…,op.cit.,

s.291.

53J.Kochanowski,op.cit.,s.235.

54Analogietemożnamnożyć:okresyobuodwilżytotakżedecentralizacja

aparatupartyjno-rządowegoijegoodmłodzenieczydominacjafrakcji

liberalnejwPZPR.Natematodwilżyroku1956zob.A.L.Sowa,

Historia

politycznaPolski1944–1991

,WydawnictwoLiterackie,Kraków2011.

55Zazwróceniemiuwaginaniespektakularnycharakterdrugiejodwilży

dziękujęŁukaszowiKiepuszewskiemu(VSeminariumDłużewskie,10–12

lutego2017).

56Pojęcie„normalizacji”–nieprzypadkowozapisywanewcudzysłowie

–stosujęzgodnieznomenklaturąwładz,któreokreślaływtensposób

(ipropagandowolegitymizowały)próbystabilizacjispołeczno-politycznej

pozakończeniustanuwojennego;wanalogicznymrozumieniu–tyle

żekrytycznie–stosowaligorównieżautorzyiautorkiprasypodziemnej.

57W1987rokuwładzepowołałyKomitetKinematograﬁi,którydał

ﬁlmowcomznacznądozęautonomii.Znaczniezmniejszyłasięteżskala

cenzury.Zasymptomatycznymożnauznaćfakt,żew1987roku

dodystrybucjitraﬁłzawieszonyw1982roku„półkownik”Janusza

Zaorskiego

Matkakrólów

.Filmtraktującyopolskimstalinizmiezdobyłpięć

nagródnaFestiwaluPolskichFilmówFabularnychwGdyni,wtymdla

najlepszegoﬁlmu.W1987rokuKrzysztofKieślowskinakręcił

Krótkiﬁlm

ozabijaniu

,aw1988rokuTelewizjaPolskazrealizowałajego

Dekalog

.W1987roku,po11latachprzerwy,AndrzejŻuławskiukończył

Nasrebrnymglobie

(premiera1988).Wlatach1986–1989powstało

więcejważnychﬁlmówobrazującychprzemianyspołecznetegookresu:

Weryfikacja

Zabijmnieglino

PociągdoHollywood

Piłkarskipoker

czy

Defilada

.Po1986rokupolskakinematograﬁabyłateżreprezentowana

namiędzynarodowychfestiwalachfilmowych.

58S.Fitzpatrick,

ZespółStalina.Niebezpiecznelataradzieckiej

polityki

,Czarne,Wołowiec2017.

59W

.Włodarczyk,

Pocobyłsocrealizm?

,w:

Doświadczenieiświadectwo

totalitaryzmunaobszarzekulturśrodkowoeuropejskich

,red.

J.Goszczyńska,J.Królak,R.Kulmiński,InstytutSlawistykiZachodniej

iPołudniowejUniwersytetuWarszawskiego,Warszawa2011.

60Termintenbędęstosowaćwymiennieztakimipojęciamijak„nowi

dzicy”,„dzikiemalarstwo”czy„sztukamłodych”.Jeżelibędęmiałnamyśli

Brak wyników

Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra