Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
—Jakto,moiOjcowie—rzekłem—toćtoznaczyigrać
zesłowami,powiadać,iżjesteściewzgodzie,dlategożemacie
wspólnewyrażenia,natomiastjesteściesprzecznicodoichsensu.
Ojcaszkowienieodpowiedzielinic;wtemnadszedłwłaśnie
ówuczeńO.leMoine.Uważałemtozanadzwyczajszczęśliwytraf;
aledowiedziałemsiępóźniej,żespotkaniaichsączęste,iżeżyją
zsobąwnieustannejstyczności.
RzekłemtedydoowegouczniaO.leMoine:
—Znamkogoś,ktopowiada,iżwszyscysprawiedliwimajązawsze
możnośćmodleniasiędoBoga,ależe,mimoto,niebędąsięmodlili
nigdybezskutecznejłaski,któraichskłonidotegoiktórąBógnie
zawszedajewszystkimwybranym;czytoheretyk?
—Zaczekaj—rzekłówdoktor—mógłbyśmniezaskoczyć.Idźmy
powoli:Distinguo:jeżelinazywatęmożność„możnościąnajbliższą”,
będzietomistą,atymsamymkatolikiem;jeżelinie,będziejansenistą
atymsamymheretykiem.
—Nienazywa—rzekłem—ani„najbliższą”,ani„nienajbliższą”.
—Jesttedyheretykiem—rzekł—spytajtychgodnychOjców.
Niewziąłemichzasędziów,jużbowiemzgadzalisięskinieniem
głowy;alerzekłem:Odmawiaprzyjęciategosłowa„najbliższy”,
ponieważniechcąmugowytłumaczyć.
Nato,jedenzOjcaszkówchciałprzytoczyćdefinicję;aleuczeń
OjcaleMoineprzerwałmu,mówiąc:Chcecietedywszcząćnanowo
naszezwady?czyniezgodziliśmysięwraz,abyniewyjaśniaćtego
słowa„najbliższy”iużywaćgozjednejizdrugiejstrony,niemówiąc
coonooznacza?NacoówJakobinzgodziłsię.
Przejrzałemwówczasichzamiarirzekłemwstającabyich
pożegnać:Wistocie,moiOjcowie,lękamsię,abytowszystkoniebyło
czystąsztuczką;i,cobądźwynikniezwaszychzebrań,śmiemwam
przepowiedzieć,iż,mimowyrokuCenzury,niezapanujepokój.Gdyby
bowiem,nawetorzeczono,iżtrzebawymawiaćtezgłoski„naj”,„bliż”,
„szy”,któżniewidzi,iż,wobectegożeichniewyjaśniono,każdy
zwaszechceświęcićzwycięstwo?Jakobinipowiedzążetosłowo
wykładasięwichznaczeniu,O.leMoinepowie,żewjego,będzie
tedyowielewięcejsporówotoabyjewytłumaczyćniżaby
jewprowadzić:ostateczniebowiemniebyłobywielkiego
niebezpieczeństwaprzyjąćgobezżadnegoznaczenia,skoromoże
zaszkodzićjedynieprzezznaczenie.Aletobybyłorzecząniegodną
SorbonyiTeologii,używaćsłówdwuznacznychimamiących,nie
tłumaczącich.Ostateczniebowiem,moiOjcowie,powiedzciemi,
