Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Drugilist
pisanydomieszkańcaprowincjiprzezjednegozprzyjaciół.
(Ołascewystarczającej).
Paryż,29stycznia1656.
Właśniepieczętowałempoprzednilistdociebie,kiedyzaszedł
domniep.N.,naszdawnyprzyjaciel.Odwiedzinytewypadłybardzo
wporędlamejciekawości;jesttobowiemczłowiekdobrzeświadomy
bieżącychkwestii,iznadoskonalesekretyJezuitów,zktórymi
przestajenieustannie,itoznajznaczniejszymi.Pomówiwszyotym,
cogodomniesprowadziło,poprosiłem,abymiwdwóchsłowach
objaśniłpunktyspornemiędzyobomastronnictwami.
Uczyniłminatychmiastzadość,irzekłiżistniejągłówniedwa:
pierwszytyczącynajbliższejmożności;drugi,tyczącywystarczającej
łaski.Oświetliłemcipierwszypunktwpoprzednimliście;dziśbędę
mówiłodrugim.
Dowiedziałemsiętedywjednymsłowie,iżspórtyczący
„wystarczającejłaski”poleganatym:jezuiciutrzymują,iżistnieje
łaskadanaogólniewszystkim,poddanawtakisposóbwolnejwoli,
iżwolataczynijąskutecznąlubbezskutecznąwedlewyboru,bez
żadnejdalszejpomocyBoga,ibezżadnegobrakuwtejmierze
doistotnegodziałania;idlategonazywająją„wystarczającą”,
ponieważwystarczadoczynieniadobrego;Janseniści,przeciwnie,
twierdzą,żenieistniejeżadnałaskawystarczająca,którabyniebyła
iskuteczna;toznaczy,iżwszelkałaska,któranieskłaniawoli
doistotnegodziałania,jestniewystarczającadodziałania,jako
iżpowiadają,żeniktniedziałanigdybez„łaskiskutecznej”.Otoich
spór.
ZapytałemzkoleionaukęNowychTomistów.
—Dośćjestosobliwa—rzekł—godząsięzjezuitamiwtym,
iżprzyjmują„wystarczającąłaskę”danąwszystkimludziom;twierdzą
wszelako,iżludzieniedziałająnigdynamocysamejtejłaski,iże,aby
ichskłonićdodziałania,trzebaabyBógdałim„łaskęskuteczną”,
któraskłaniawistocieichwolędoczynuiktórejBógnieudziela
wszystkim.
—Zatem—rzekłem—wedletejnauki,tałaskajest
„wystarczająca”iniejest.
—Właśnie—odparł—jeżelibowiemwystarcza,nietrzebawięcej
dodziałania;jeżelizaśniewystarcza,niejest„wystarczająca”.
—Tedy—rzekłem—jakażjestróżnicamiędzynimi
