Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
1.4.Śląskjakoprowincjawedykciez30kwietnia1815roku…
górnołużyckiepróbowałyuzyskaćsamodzielnośćiprotestowałyprzeciwkowłą-
czeniudoŚląska119.
PrzyczynywydaniaobowiązującegowcałychPrusachedyktuoulepszonej
organizacjiurzędów(VerordnungwegenverbesserterEinrichtungderProvinzial-
behörden)z30kwietnia1815roku120niewynikałyjednakzezmianobejmują-
cychŚląsk.Znacznieistotniejszabyłatutajpotrzebascaleniaadministracyjne-
gozpaństwempruskimprzyznanychmuw1815rokuczęścibyłegoWielkiego
KsięstwaPoznańskiego,atakżeczęściSaksoniizterenamiGórnychiDolnych
Łużyc121.
Edyktoulepszonejorganizacjiurzędówstworzyłjednolitysystemadmini-
stracyjnypaństwapruskiegoskładającysięzprowincji,rejencjiipowiatóworaz
zarządzającychtymijednostkamiurzędów.
49
104010Prowincja
Napoziomieprowincjiadministracjapaństwowaisamorządowaistniały
niezależnieodsiebieorazposiadałyodrębnyzakreskompetencji.Początkowo
utworzonazostałaadministracjapaństwowa,naczelektórejstanęlinadprezy-
denci(zob.tabela1.2).ZostalioninajpierwzatrudnieniwBerlinie,Wrocławiu
iKrólewcu,czylistolicachtrzechprowincji,którepozostałyprzyPrusachpo
klęscewlatach1806-1807122.Naichczelestalidotychczasowiprezydencikamer
wojnyidomen.AdministracjanaszczebluprowincjinatereniecałychPruszo-
stałaujednoliconadopierodziękizarządzeniuz30kwietnia1815roku123.
Zarządzenietodużoprecyzyjniejokreślałozakresobowiązkównadprezy-
denta,niżczyniłtodokumentz1808roku.Donowychzadańtegourzęduna-
leżałonwyższekierowaniesprawamikultureligijnego,nauczaniapublicznego
isprawsanitarnych”124.Dotegodochodziłykompetencjeprzyznanenadpre-
119Por.P.Baumgart:SchlesienalspreußischeProvinzzwischenAnnexion,Reformund
Revolution(1741-1848).In:VerwaltungsgeschichteOstdeutschlands…,s.863.
120VerordnungwegenverbesserterEinrichtungderProvinzialbehörden.GS1815,Nr.9,
s.85-98.
121P.Baumgart:SchlesienalspreußischeProvinzzwischenAnnexion,ReformundRevo-
lution(1741-1848).In:VerwaltungsgeschichteOstdeutschlands…,s.861-862;R.Koselleck:
PreußenzwischenReformundRevolution…,s.220-221.
122G.vonViebahn:StatistikdeszollvereintenundnördlichenDeutschlands.Teil1.Berlin
1858,s.291.
123Przedokresemreformwróżnychprowincjachpruskich,np.wPrusachWschodnich,ist-
niałyurzędy,zktórychwywodziłysiępóźniejnadprezydiaprowincji.Po1815rokunatomiast
wprowadzonojednolitysystemadministracyjny.
124nDieobereLeitungderAngelegenheitendesKultus,desoefentlichenUnterrichts
unddesMedizinalwesensinderoberpraesidentur.FuerdiesewichtigenZweigederinnern
VerwaltungfindenWirnoethig,amHaupt-ortjederoberpraesidenturbesondereBehoerden
zubilden,inwelchenderoberpraesidentdenVorsitzfuehrensoll”.Cyt.za:Verordnungwegen
