Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BENEDYKTSPINOZA.
CZŁOWIEKIDZIEŁO.
I.POCHODZENIEIŻYCIESPINOZY.
Małojestfilozofów,którychbyżyciewrównejjakuSpinozy
mierzebyłostwierdzeniemichprzekonańfilozoficznych.Zasadniczy
charakterduchaSpinozy,którymukazałtakanieinaczejmyśleć,
kazałmurównieżtakanieinaczejżyć.Tazgodnośćteoretycznych
zasadzpraktycznemżyciemjestdowodemnajlepszym,żetepierwsze
niebyły,jaksiętoczęstozdarza,sztuczniewzniesionąbudową
myślową,rzecząszukanąiwynalezioną,alewypływały
znajistotniejszejgłębiduchategowielkiegomyśliciela,ztąodwieczną
koniecznością,którejonsamwswychpismachnajlepszymbył
rzecznikiem.
BaruchSpinoza,urodzonywAmsterdamie24.listopada1632.r.,
pochodzizfamiljiżydowskiej,przesiedlonytutajzPortugaljizkońcem
XV.wieku.Panowanieultrakatolickichwładców,IzabeliiFerdynanda
wHiszpanji,aEmanuelawPortugalji,spowodowałotłumnąwędrówkę
Żydównapółnociwschód.Częśćich,chcącinazewnątrzpozostać
wiernąwierzeprzodków,opuszczałaniegościnnykraj,chroniącsię
przedprzymusowymchrztemwraziepozostania;innaczęść,
okupiwszynaraziepozornemprzyjęciemkatolicyzmuprawopobytu
wHiszpanji,równieżwkrótceuciekaćmusiałaprzedpodejrzliwą
iokrutną,awzględemprzechrzczeńcówosobliwienieufnąinkwizycją.
Tocharakterystyczne,żeŻydzi,wowymczasiewygnanizHiszpanji,
zyskaliwcałejEuropiesławęmądrychauczciwychprzemysłowców.
Państwaprześcigałysięnieomalwstaraniachopozyskanie
pożytecznychdlaswegorozwojuwygnańców.WHolandji,któraich
najmniejpotrzebowała,będącsamajużkrajemwysoceprzemysłowym
ihandlowym,najpóźniejsięstosunkowoosiedlili,mimo
żepozrzuceniujarzmahiszpańskiegonajwiększąosadnikom
zapewniałaswobodę.GminyżydowskiewHolandji,podobniejak
wPolsce,zupełnąprawiemiałyautonomję.Przyczyniałosiętodoich
rozwojuwewnętrznego,alepowodowałorównieżwzrostrasowej
ireligijnejwyłączności.
RodziceSpinozyzajmowalisięwAmsterdamiehandlem.Sądząc
