Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
gadnieniareligioznawcze.Dzisiajmożnagotakżeokreślaćjakopolitologa
religii.Tentowłaśnieaspektjegodziałalności,któregowyrazemjestjego
głównedziełoReligiawIIIRzeszy,wydanew1936rokuweLwowieprzez
tamtejszeTowarzystwoNaukowe,orazwznawianewniniejszymzbiorze
dwiepowojennepozycjewydanestaraniemTowarzystwaNaukowegoKUL,
jestdlanasnajbardziejinteresujący.
WMistycznychpodstawachnarodowegosocjalizmuorazReligiistaroger-
mańskiejijejznaczeniuwewspółczesnychNiemczechHalbanzwróciłuwagę
nakonsekwencjekryzysureligijności,którymiałmiejscewXIXw.,szczegól-
niewprotestanckichczęściachNiemiec.Pracetedotykająwsposóbbardzo
oczywistysprawyniemieckiegoetosuspołecznego,któryzbiegiemlatcoraz
bardziejwymykałsięspodwpływuetykichrześcijańskiej.Procestenodby-
wałsięwpowiązaniuzpróbamizainstalowanianowejreligiinarodowej,któ-
ramiałabystaćsiędusząNiemiec,jaktoująłjedenzpierwszychpromotorów
nowejreligijnościiautorpracyoznamiennymtytuleNationaleReligionPaul
deLagarde
8
.KontynuatorzytakiegosposobumyśleniaoreligiiwNiemczech
doprowadzilizczasemdopojawieniasięnurtuokreślanegomianemDeut-
scheChristen(NiemieccyChrześcijanie).Starałsięondopasowaćniemiecki
protestantyzmdooczekiwańniemieckiegonacjonalizmu.Drogaprowadziła
poprzezpróbywypłukaniazchrześcijaństwaelementówjudaistycznych
orazjegongermanizacji”.Generalnierzeczujmującchodziłootakiejego
zmodyfikowanie,którebyodrzucałotowszystko,costanowiohumanizmie
chrześcijańskim,awprowadzałoelementynowe,rzekomolepiejprzystające
dongermańskiejduszy”
.Abyprzybliżyćtenpraktycznienieznanywspółcze-
snymPolakomproces,przytoczymytukilkapostulatówwysuniętychprzez
jednegozjegopromotorów,byłegopastoraArturaBonusa.AkuratHalban
wewznawianychtudwóchtekstachwymieniagotylkozimieniainazwi-
ska.WartowięcwtymmiejscupoświęcićpoglądomBonusakilkazdań.
Bonustwierdził,żechrześcijańskiideałwyłoniłsięwśródŻydów,
awięcwobrębieluduuciskanego,pozbawionegoprzezdługiczaswłasnego
8
P
.DeLagarde,NationaleReligion,Jena1934,passim.
13
