Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PewnegorazuChao-chou,dharmicznegownukaMa-tsu,zapytano,coby
powiedziałczłowiekowi,którynicnieposiada.Chao-chouodparł:fiWyrzuć
to!”11.Jeśliczłowieknicnieposiada,cóżmógłbywyrzucić?Paradokscał-
kowiciekonfundujenaszintelekt.
Lin-chi,kolejnydharmicznyspadkobiercaMa-tsuzwróciłsiękiedyśdo
zgromadzonych:fiPewienczłowiekznajdujesięnadrodze,jednaknie
opuściłondomu.Innyopuściłdom,jednaknieznajdujesięonnadrodze.
Któregoztychdwóchnależałobyszanować?”.NapytanieLin-chinie
możnaodpowiedziećwsposóblogiczny.Jegouczniowiezabieranibylina
samskrajprzepaściinakłanianidoskokunadrugąstronę.Whistoriiczan
mamywieletegorodzajusłynnychstwierdzeń,którewielokrotniesłużyły
jakotrampolinydlaskoku,jaknp.:fiNiewolnocipodróżowaćnocą,jednak
musiszprzybyćprzedświtem”;fiMostpłynie,nierzeka”;fiZabierzciekrowę
biednegowieśniakaiukradnijciejedzeniegłodującemu”.Kung-anówtych
używanowróżnychsytuacjach,abyotwieraćnowesferypostrzegania
ikontynuowaćnaukipodstawowejintuicji,zapoczątkowaneprzezMa-tsu.
ZewszystkichmistrzówczanspisanychwPrzekazielampyYung-chia
jestjedynym,którybyłzwolennikiemosiągnięciaoświeceniapoprzezpro-
ceslogiczny.Jakmieliśmyokazjęsięprzekonać,przeprowadzałonanalizę
logicznąażnasamskrajprzepaści,jednakniedokonałonostatecznego
skoku.ByćmożedlasamegoYung-chiatametodabyłaodpowiednia,ponie-
ważbyłonobdarzonyniezwykłąintuicjągeniuszemzwrodzonymiskłon-
nościamidoosiągnięciaoświecenia.Jednakjegopodejściemiałosweogra-
niczenia.Logikiniemożnamimowszystkoprzemienićwnie-logikę,atego
rodzajuzadaniaonsiępodjął.Jegonaukiwpadływpułapkęintelektualnej
złożonościipomieszaniazamiastprowadzićkuoświeceniu.Mimotojego
wyczerpującawykładnialogikiDrogiŚrodkaprzetarłaszlakdlapóźniej-
szegorozwojunie-logicznychśrodkówwnauczaniuczan.
Wspomniałempowyżej,żenauczanieYung-chiapodkreślaśunjatę,podc-
zasgdyNiu-t!oukładzienacisknapradżnię.Terazzdajemyjużsobiesprawę,
żezarównofilozoficznespekulacjeNiu-t!ou,jakianalizylogiczneYung-chia
posiadająsweograniczenia.PonieważYung-chiacałkowiciewyczerpał
możliwościlogiki,pojawiłosięnielogicznepodejściepóźniejszychmistrzów.
ZfilozoficznychspekulacjiwposzukiwaniupradżniNiu-t!ouwyrosło
późniejszepodejścieniekonwencjonalneibezpośrednie.Ukazaliśmyjuż
ograniczenialogikiYung-chia.Otoprzykładsposobu,wjakimistrzowieczan
nauczalipradżni,sposoburadykalnieróżniącegosięodnaukNiu-t!ou:
Chao-chouTs!ung-shengzłożyłwizytęT!ou-tzuTa-t!ungowiizapytał:
fiCzymjestsubstancjapradżni?”.T!ou-tzupowtórzył:fiCzymjestsubstancja
27
