Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wkręgubadaczy
,krytykówiautorówprzekładuliterackiego
13
analogicznydorozważanego,terminculturalappropriation14,którypozo-
stajewsprzecznościzbiernym,inercyjnymibezrefleksyjnymwchłonięciem
tekstu.Sprzecznośćjesttymbardziejwidoczna,że–zdaniemcytowanych
badaczy,polskiegoifrancuskiego–Dbiernyjęzykideologiczny(écriture
idéologiquepassive)jestsumąprzekonańideologicznych,przesądów,stereo-
typów,konwencjiestetycznychimódjęzykowychdanejepoki,danegośro-
dowiska”,tojestDczynnikówzwiązanychzpodświadomościąspołeczną”15.
Czyprawdąjest,żeutrwalonewdanejkulturzekonstruktyideologiczne
iestetyczneformującejęzykipoetykędziełliterackichtkwiąwsferzepod-
świadomości,acechągremiumodbiorcówjestDignorancjateoretyczna
inieświadomośćwłaściwaideologii,któranieznasamejsiebie”?Przeczą
temuwypowiedziprogramowe,krytyczne,teoretyczneiautorefleksyjne
zawartewprzedmowach,listach,traktatachotematycetranslatologicznej,
którychniepomieściłabyżadnaantologia.Imponująoneprzenikliwością
sądóworazświadomościąmotywacjiideowych,estetycznychiretorycznych
podejmowanychdecyzjiiferowanychocen.Niemiejscetu,byjecytować.
Wskażemytylkoprzykładzeszkolnejpółki:początekKsięgiIDworzanina
polskiego–parafrazyIlLibrodelcortegianoBaldazaraCastiglionego,wktó-
rympadawielokrotniecytowanezdanie:DZgołaniechajtokażdywie,iżem
jaPolakompisząc,Polakomfolgowaćchciał”.
AbyDfolgowaćPolakom”,czyliusytuowaćprzekładwprzestrzeniumoż-
liwiającejrecepcję(chociażnieredukowanejdooczekiwańczytelnika!)
16
,
Górnickitworzyprojektkulturypolskiejobejmującyelementyfilozoficzne,
antropologiczne,religijno-etyczne,polityczne,społeczne,artystyczne,lite-
rackie,obyczajowe,mentalne
17
.EfektemjesttransformacjawłoskiejKsiążki
odworzaninie,przyswojonejwEuropiejakopodręcznikdobrychmanier,
wtraktatfilozoficzno-moralny,zawierającykoherentnyisilnienacechowany
14D.Saglia,TranslationandCulturalAppropriation:Dante,PaoloandFrancescainBritish
Romanticism,DQuaderns.Revistadetraducció”2002,nr7,s.95–119,https://core.ac.uk/down-
load/pdf/39003611.pdf(dostęp:20.07.2021).
15J.Brzozowski,Stanąćpostronietłumaczał
16MimodziałańadaptacyjnychDworzaninpolski(wyd.w1566roku)niezostałtakprzy-
swojonyinostryfikowany,jakkonkurencyjnywobecniegoŻywotczłowiekapoczciwegoMikołaja
Reja(1568),któryzdobyłrządduszgremiumszlacheckiego.
17Wśródwielustudiównatentemat:R.Pollak,Wstęp,[w:]Dworzaninpolski,wyd.2,
oprac.R.Pollak,ZakładNarodowyim.ossolińskich,Wrocław1954,BibliotekaNarodowa,
seriaI,nr109;J.Ślaski,UwagioitalianizmieŁukaszaGórnickiego,[w:]idem,Wokółlitera-
turywłoskiej,węgierskiejipolskiejwepocerenesansu.Szkicekomparatystyczne,Wydawnictwa
UniwersytetuWarszawskiego,Warszawa1991,s.176–205;A.Gallewicz,„Dworzaninpolski”
ijegowłoskipierwowzór:studiumadaptacji,WydawnictwoNaukoweSemper,Warszawa2006;
M.Wojtkowska-Maksymik,„Gentiluomocortigiano”i„Dworzaninpolski”.Dyskusjaodoskona-
łościczłowiekaw„IlLibrodelCortigiano”BaldassaraCastiglionegoiw„Dworzaniniepolskim”
ŁukaszaGórnickiego,InstytutBadańLiterackichPAN,Warszawa2007,DStudiaStaropolskie.
SeriesNova”,t.13.
